Politieke crises lijken westerse naties één voor één ten val te brengen, hun leiders klampen zich vast aan overmoed en tonen een minachting voor democratie
december 8, 2024 9
Presidential Press and Information Office / www.kremlin.ru / Wikimedia / (CC BY 3.0 DEED)
Het is bijna alsof
sommige hoofdsteden van de EU een hardnekkige doodswens hebben. Na de
verbazingwekkende en voortdurende zelfmoordende daad van industriële zelfmoord
van Berlijn ter meerdere glorie van Amerika’s NAVO en Zelensky’s Oekraïne, is
Parijs nu bezig met zelf-waterboarding. Zoals de onlangs ontslagen premier van
Frankrijk, Michel Barnier, bijna correct opmerkte, gaat het “land door
een diepe crisis.”
‘Bijna,’ want het gaat er niet ‘doorheen,’ maar zit er vast in, schrijft Tarik Cyril Amar.
Ondertussen wil de
man die deze trein naar nergens in gang heeft gezet met zijn
vervroegde verkiezingen begin juni, de voormalige investeringsbankier die
president Emmanuel Macron is geworden, niet opstappen, hoewel hij politiek
bankroet is. Hij blijft ook iedereen
behalve zichzelf de schuld geven, terwijl hij belooft voor “stabiliteit”
te zorgen.
De koppigheid van
de president zou grappig zijn als het niet zo tragisch was voor Frankrijk.
Zoals de Franse krant Libération het zegt: “Hoe kun
je stabiliteit belichamen als je zelf degene bent die de chaos heeft
veroorzaakt?” Maar om eerlijk te zijn tegen het voormalige Wunderkind van
het Centrisme: ook voor de “elites ” van het Westen en hun
nakomelingen (Hallo daar, Crack Hunter, wetteloze zoon van Genocide Joe!) is
het nemen van verantwoordelijkheid zo passé. Belangrijker is dat Macrons
persoonlijke, zij het gigantische falen als politicus en, erger nog, nationaal
leider niet het hele verhaal is.
Ondanks de ruime
bevoegdheden van het Franse presidentschap en Macrons narcistische neiging om
zijn eigen betekenis te overschatten, is hij een verwoestende katalysator
geweest, eerder een onbewust instrument van de geschiedenis dan een autonome
beweger en stuwende kracht. Dit wil niet zeggen dat hij onschuldig is. Het
betekent alleen dat focussen op hem veel minder interessant is dan hij zelf gelooft.
In plaats daarvan
is de diepe crisis die tot een hoogtepunt is gekomen met het ontslag, op 4
december, van Barnier en zijn kortstondige minderheidsregering, het resultaat
van twee grote sociale krachten en één overkoepelende trend die in het Westen
doordringt en het label historisch verdient.
Wat betreft de
sociale krachten, aan de ene kant zijn er economische stagnatie en budgettaire
stress, en, aan de andere kant, een alomtegenwoordig verlies van populaire
legitimiteit voor de politiek-zoals-gebruikelijk en, daarnaast, van
fundamenteel vertrouwen. Wat betreft de historische trend, daar komen we zo op
terug.
Wat de economische
kant van de puinhoop betreft, hoef je alleen maar naar een paar basisfeiten en
belangrijke indicatoren te kijken: De aanleiding voor de val van de regering
was, net als onlangs in Duitsland, een crisis van de staatsfinanciën: de
kortstondige minderheidsregering van Barnier viel na
een poging om er een begroting voor 2025 door te drukken. Het tekort voor
dit jaar, 2024, zal
volgens de prognoses ten minste 6% van het BBP bedragen, wat
natuurlijk twee keer zoveel is als de officiële EU-limiet van 3%.
Ter vergelijking:
het Russische ministerie van Financiën schat het begrotingstekort voor 2024
op iets meer
dan 1%. Zelfs als je rekening houdt met mogelijke vooringenomenheid aan de
kant van een overheidsinstantie, is het verschil opvallend, vooral als je
bedenkt dat Moskou het doelwit is geweest van ongekende economische
oorlogsvoering door het Westen en zich ook heeft moeten mobiliseren om het
Westen te verslaan in de proxyoorlog in Oekraïne.
Ondertussen
bedraagt de economische groei in Frankrijk amper 1%
volgens The Economist en zal deze
volgens de Europese Commissie vertragen
tot 0,8% in 2025. Volgens economen is dat te optimistisch. Met andere
woorden, er is geen “groei,” alleen stagnatie-met-een-andere-naam.
Het Franse bedrijfsleven worstelt met hoge
energieprijzen, hoge rentetarieven en een tanend consumentenvertrouwen. Grote Franse
bedrijven schrappen duizenden banen, faillissementen “vliegen de pan uit” en er is een
crisis in de kosten van levensonderhoud, vergelijkbaar met de andere zieke man
van de EU, Duitsland. De dagen dat een Frans-Duits duo het kloppend hart van de
EU moest zijn, zijn al lang voorbij.
Om de ellende
compleet te maken, heeft
Parijs een staatsschuld van bijna 3,3 biljoen euro, wat gelijk staat
aan meer dan 110% van het BBP. Wat de EU officieel toestaat is 60%. Dat is een
situatie die The Economist “alarmerend ”
noemt , met mooi Engels understatement. In werkelijkheid
was “alarmerend ” gisteren. Parijs is nu op het niveau van
la-merde-is-hitting-the-proverbial-fan. Raadpleeg de internationale
ratingbureaus maar: Al eind oktober verlaagde Moody’s de
kredietvooruitzichten van Frankrijk van “stabiel ‘ naar ’negatief”; nu heeft het bureau gereageerd op de ontluikende crisis bovenop een crisis
door de politieke impasse in Frankrijk te benadrukken en te concluderen dat de
kans op consolidatie van de overheidsfinanciën is afgenomen. Sommige Franse
waarnemers vragen zich op zijn minst af of er een
volledige verlaging van de kredietwaardigheid aan zit te komen. En hoe zit het
met Standard
and Poor’s en Fitch, de concurrenten
van Moody’s? Sorry voor mijn Frans, maar vraag het gewoon niet.
Het is een somber
beeld op het economische front, maar wacht maar tot je de politiek en de
nationale stemming ziet!
In de meest directe
termen, Macron’s roekeloze vroege verkiezingsgok in de zomer en zijn slinkse en
ondemocratische manoeuvreren om de zegevierende linkse partijen buiten te
houden na de voorspelbare afstraffing van zijn partij, heeft Frankrijk in feite
onbestuurbaar gemaakt. De voorspelbare mislukking van Barnier verandert daar
niets aan. Opnieuw parlementsverkiezingen zouden waarschijnlijk ook niet
helpen. En hoe dan ook, de grondwet sluit ze uit voor volgende zomer.
Macron zal nu weer
een nieuwe premier uitproberen, de zesde sinds hij president is. Dat is
een hoog verloop: in 7 jaar heeft de zogenaamde belichaming van “institutionele
stabiliteit” evenveel regeringsleiders gehad als De Gaulle in 19 jaar.
Het is ook een
versnellend verloop: Macrons premiers raken steeds sneller op. De toekomst zal
uitwijzen of deze trend kan worden doorbroken. Zo ja, dan niet dankzij maar
ondanks de verwerpelijke invloed van de president. Zoals een
Franse commentator opmerkte, zal hij geen oplossing bieden, maar kan hij wel
veel problemen veroorzaken.
Er zijn goede
redenen om dit moment uit te roepen tot de dood van
het Macronisme. Zijn kernproject om de politiek van links en rechts achter zich te
laten en te vervangen door een combinatie van Centrisme en een “Jupiteriaanse ”
(Macrons eigen, vroege term) persoonlijkheidscultus ligt nu aan flarden.
Met name de claim
van het Macronisme om op zijn minst populistisch rechts van Marine Le Pen’s
Rassemblement National (RN) af te weren is een trieste grap: hoe je ook over de
RN denkt, het lijdt geen twijfel dat haar macht nog nooit zo groot is geweest
als nu, en dat haar kansen om het presidentschap te veroveren, met of zonder
Marine Le Pen aan de leiding, nog nooit zo groot zijn geweest.
Macron is de Biden
van Frankrijk geworden: in beide gevallen hebben de incompetentie en het
egoïsme van de twee presidenten, die hun bewind baseerden op de belofte om
rechts-populistische uitdagers buiten de deur te houden, de opkomst van die
uitdagers vergemakkelijkt.
En hoe voelen de
Fransen zich te midden van dit alles? Spoiler alert: niet
geweldig. Volgens de samenvatting door de Franse krant Le Monde
van uitgebreide peilingen door Ipsos, is Frankrijk een “land
dat angstig en ontevreden is, getroffen door een politieke crisis‘ en geen
vertrouwen heeft in zijn ’politieke personeel en instellingen.” Wat
hun individuele ervaringen betreft, is slechts 50% tevreden, gelooft 70% dat de
omstandigheden van hun leven “steeds minder gunstig ” zijn en
zegt 55% dat ze moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen.
Wat hun land als
geheel betreft, vindt maar liefst 87% dat het achteruitgaat, wat 18% slechter
is dan toen Macron in 2017 voor het eerst werd gekozen: Nationaal langzame
klappen voor “Jupiter”. Maar de rest van de politieke elites
ziet er niet veel beter uit: Stevige, zelfs overgrote meerderheden vinden
hen “corrupt ‘ (63%), “niet representatief ” (78%)
en uit op hun eigen, persoonlijke belang (83%).
In principe is er
een verschil tussen je ellendig voelen en bang zijn. Maar de twee
gemoedstoestanden gaan ook heel goed samen: Bijna
alle Fransen (92%) hebben het slechte gevoel dat ze in een “gewelddadige
maatschappij” leven, en bijna een derde denkt dat “zeer
gewelddadig ” de preciezere term is. Je zou zeggen dat het bijna niet
erger kan. Maar de Fransen zijn er vast van overtuigd dat het wel kan: 89% ziet
het geweld toenemen en de meerderheid van deze respondenten (61%) denkt dat
het “veel” toeneemt .
Samengevat: een
egoïstische baas uit de hel (die zichzelf zou kunnen ontslaan maar zweert dat
hij dat niet zal doen), geen functionerende regering, een instortende economie
en een stemming alsof er geen morgen meer is. Hoe is dat de “Grande
Nation” overkomen? Hier komen we terug bij de derde factor die we
hierboven hebben genoemd: de overkoepelende historische trend. Laten we even
uitzoomen van het ongelukkige Frankrijk en de bekrompen, egoïstische Macron, en
wat we zien is een voorbeeldig geval van Centrisme dat een land ruïneert.
Inderdaad, zou je
dat nooit raden als je afgaat op, bijvoorbeeld, The Economist. Daar
wordt onophoudelijk hetzelfde
oude, vermoeide en vage verhaal verteld: hoe een
heldhaftig “centrum ‘ en zijn standvastige verdedigers zich
verzetten (of juist niet) tegen snode aanvallen van de ’populisten ‘
en ’extremisten”. Het is een epische strijd van licht en
duisternis, Hobbits en Orks, bijna alsof het rechtstreeks uit een fantasy-roman
komt. Er komen zelfs glorieuze laatste gevechten in voor: Voor de New
York Times is Keir Starmer uit Groot-Brittannië “een van de
laatste centristische leiders op het wereldtoneel” die ’het populisme probeert te bestrijden
vanuit het eenzame midden.” “Remember the Alamo,” denk ik.
En toch, kijk naar
de echte wereld: Clinton, Biden, Harris, Scholz, Macron, om er maar een paar te
noemen – Wat hebben ze allemaal gemeen? Ze staan voor het mislukte, verworpen
project van elitair centrisme, dat hun landen ten val brengt. Voor een koppige,
snobistische en manipulatieve stijl van politiek bedrijven, compleet met
lawfare, massamediacampagnes van laster en desinformatie, beginnend
autoritarisme en politiestaatmethoden, een doodlopend buitenlands beleid
waarbij anderen (vooral Rusland en China) de schuld krijgen van de problemen en
het verval van hun landen, en een resolute overgave aan de krachten van “de
markt ”, wat hier gewoon code is voor geglobaliseerde kapitalistische
belangen.
Het is een project
dat het veiligstellen van de macht en privileges van traditionele elites
systematisch verwart met nationale stabiliteit en welzijn. En last but not
least staan de beoefenaars van dit project voor een agressieve hybris die
routinematig alle uitdagers belachelijk maakt en demoniseert
als onaanvaardbaar. Dit alles heeft niets met democratie te maken. Integendeel,
zoals Macrons aanpak van de verkiezingen heeft geïllustreerd, is dit een beleid
om volksparticipatie en empowerment van onderaf te voorkomen. Het
centrisme verkeert in een diepe crisis. Zoveel is waar, beste Economist. Het
moet en kan alleen zichzelf de schuld geven.
Copyright ©
2024 vertaling door Frontnieuws.