Pixabay
Toen u uw mooie friteuse kocht, dacht u toen dat het alleen maar ging om perfect knapperige uienringen? In feite zou het uw gegevens op een presenteerblaadje aan de wereldwijde techgiganten kunnen leveren.
De Britse consumentenbeschermingsorganisatie Which? heeft de duistere kant van ‘slimme’ apparaten onthuld: uw friteuse kan niet alleen uw calorieën bijhouden, maar ook diep in uw privéleven duiken, schrijft Reclaimthenet.
Het gemak van een Wi-Fi-toestel in de keuken gaat gepaard met een flinke portie bewaking en friteuses zijn slechts het voorgerecht in dit banket van invasieve slimme apparaten.
Alexa, waarom heeft mijn friteuse mijn geboortedatum nodig?
In een test van producten uit vier categorieën – friteuses, smartwatches, slimme speakers en slimme tv’s – onthulde de Britse consumentenbeschermingsorganisatie “Which?” een ware nachtmerrie van gegevensverzameling. Bijzonder absurd: één heteluchtfriteuse eiste zelfs toestemming om naar de telefoon van de gebruiker te luisteren. Ja, je leest het goed – audio-opname, want blijkbaar moet een friteuse absoluut meeluisteren als je het over het perfecte specerij hebt.
Een ander apparaat van Xiaomi ging nog een stap verder en koppelde zijn app aan de who’s who van datatrackers, waaronder Facebook, TikTok’s Pangle en Tencent. Heb je even tijd nodig om dat te beseffen? Neem de tijd, want je besluiteloosheid wordt al gelogd. De friteuses van Aigostar en Xiaomi sturen je persoonlijke gegevens ook naar servers in China. Dit staat in hun privacyverklaringen, want transparantie betekent niets als het begraven ligt in juridisch jargon dat je nooit leest.
Dit roept de voor de hand liggende vraag op: waarom heb je een friteuse nodig die ook dienst doet als gegevenszuiger? Spoiler: je hebt het niet nodig. Maar ze verkopen je gewoonten, voorkeuren en zelfs je geslacht en geboortedatum voor marketingdoeleinden en mogelijk wereldwijde datadominantie.
Slimme speakers en domme beslissingen
Uit het onderzoek bleek dat Amazon Echo slimme speakers een sprankje hoop bieden: Je kunt een aantal gegevensuitwisselingsprompts overslaan tijdens de installatie. Maar maak het je niet te gemakkelijk. Je hebt nog steeds een Amazon of Google account nodig om het apparaat te gebruiken, wat er voorspelbaar voor zorgt dat het moederschip een constante stroom van je gegevens ontvangt.
De Bose Home Portable speaker probeerde de privacy-heilige uit te hangen door vooraf minimale toestemming te vragen. Maar onder de oppervlakte ligt een rattennest van trackers, waaronder Facebook en Google. Het lijkt erop dat Bose de kunst heeft geperfectioneerd om deugdzaam over te komen terwijl ze je gegevens hamstert als een Black Friday koopje.
Smartwatches: het verhaal om je pols
Denk je erover om je pols te upgraden? Denk er anders over. Twee goedkope smartwatches die worden verkocht op Amazon, Kuzil en WeurGhy, zijn ontmaskerd als bijna identieke producten die nauwelijks werken tenzij je toestemming geeft voor je privacy. Zonder die toestemming, gefeliciteerd, heb je een dom horloge gekocht dat alleen de tijd vertelt.
De Ultimate smartwatch van Huawei gaat nog een stap verder en vraagt om negen “riskante” telefoonrechten die het onbeperkte toegang geven tot je bestanden, locatie, audio en zelfs een kijkje in je andere apps. Een smartwatch omdoen klinkt nu meer als Big Brother aan boord nemen dan als het upgraden van je technologie.
TV’s: kijken terwijl jij kijkt
Dan zijn er nog de smart tv’s. Hisense en Samsung vragen om een postcode tijdens de installatie onder het mom van “content lokalisatie”. Samsung houdt vol dat dit optioneel is, maar Which? ontdekte het tegendeel. Samsung’s TV app daarentegen vroeg om acht toestemmingen, waaronder de mogelijkheid om alle geïnstalleerde apps te bekijken. Dat klopt: je tv maakt aantekeningen over je app-bibliotheek terwijl je naar je favoriete programma’s kijkt.
Zelfs Hisense, dat geen verbinding maakte met trackers, maakte uitgebreid gebruik van locatiegegevens. LG en Samsung koppelden hun tv’s aan de gebruikelijke verdachten – Facebook, Google en andere marketinghaaien – want waarom zou je een film kijken zonder er tegelijkertijd een te worden?
Het grote plaatje: Bewaking door ontwerp
Harry Rose, redacteur bij Which?, vat het ijzingwekkend duidelijk samen: “Fabrikanten van slimme technologie en de bedrijven waarmee ze samenwerken zijn momenteel in staat om schijnbaar roekeloos gegevens van consumenten te verzamelen, en vaak met weinig of geen transparantie.” Vertaling: je apparaten zijn zwarte gaten op het gebied van privacy, en nee, je toestemming wordt niet als geïnformeerd beschouwd als die begraven ligt onder lagen jargon.
Het Britse Information Commissioner’s Office is van plan om tegen 2025 nieuwe richtlijnen uit te vaardigen voor slimme producten. Maar tot die regels tanden hebben – en een serieuze internationale bescherming – zal het surveillancecircus toezichthouders om de tuin blijven leiden.
Dus de volgende keer dat je een keukenapparaat, een wearable of zelfs een tv koopt, vraag jezelf dan af: moet je echt je privacy opofferen voor de belofte van ‘slimme’ technologie? Of is het tijd om de bewakingseconomie één voor één terug te nemen?
Het internet der dingen houdt je in de gaten: hoe ‘slim’ synoniem is geworden met bewaking
We dromen al heel lang van een volledig verbonden wereld, een futuristische utopie waarin je koelkast melk bestelt voordat hij leeg is, je lichten gedimd worden wanneer je klaar bent om naar bed te gaan en je friteuse precies weet hoe je je uienringen het liefst hebt. Maar terwijl het Internet of Things (IoT) gemak en efficiëntie belooft, bouwt het stilletjes aan een bewakingsimperium waar jij – niet het apparaat – het product bent.
Van slimme speakers tot tandenborstels, met internet verbonden apparaten zijn alomtegenwoordig en zijn geïntegreerd in ons dagelijks leven. Maar achter de glanzende buitenkant schuilt een duistere waarheid: deze apparaten zijn gegevensverslindende spionnen die vaak veel meer informatie verzamelen dan ze nodig hebben om te functioneren. En naarmate dit ecosysteem zich uitbreidt, wordt ook de privacy uitgehold – voor consumenten betekent dit enerzijds gemak en anderzijds een enorme vertrouwensbreuk.
De verleiding van slimme apparaten
IoT-apparaten zijn ontworpen om onmisbaar te lijken. Ze besparen tijd, verminderen inspanningen en zorgen voor de verslavende dopaminekick van automatisering. Wat is er niet leuk aan om Alexa te vragen het licht aan te doen of om je smartwatch je eraan te laten herinneren dat je je moet uitrekken na uren achter je bureau?
Maar gemak heeft een prijs, en die prijs zijn vaak je gegevens. Als je apparaten constant verbonden zijn met het internet, voeren ze niet alleen je bevelen uit, maar uploaden ze ook enorme hoeveelheden informatie over jou. Je gewoontes, voorkeuren, locatie en zelfs privégesprekken worden nauwkeurig vastgelegd, verpakt en verkocht aan de hoogste bieder.
Het gaat er niet alleen om welke gegevens worden verzameld, maar ook hoeveel. IoT-apparaten verzamelen vaak informatie die veel verder gaat dan wat nodig is voor hun functie. Denk aan heteluchtfriteuses die toegang vragen tot je microfoon, slimme tv’s die om je postcode vragen of smartwatches die niet goed werken tenzij je je exacte locatie en app-gebruik onthult.
Deze gegevens worden niet alleen gebruikt om producten te verbeteren. Ze worden ingevoerd in een geavanceerd netwerk van gegevensmakelaars, adverteerders en techgiganten die ze gebruiken om ongelooflijk nauwkeurige profielen van je te maken. Deze profielen kunnen je politieke mening beïnvloeden, je gedrag manipuleren en zelfs je toegang tot diensten bepalen.
En het engste deel? Veel hiervan gebeurt met weinig of geen transparantie. Het privacybeleid van IoT-bedrijven is vaak labyrintisch en staat vol met juridisch jargon dat verhult hoe indringend hun praktijken zijn. Weinig mensen lezen ze en nog minder mensen begrijpen echt wat ze bedoelen.
Hoe verleidelijk het gemak van met het internet verbonden apparaten ook is, het is duidelijk dat deze apparaten aanzienlijke privacyrisico’s met zich meebrengen. Het is altijd het beste om ze helemaal te vermijden als dat mogelijk is. Gelukkig zijn er, als dat niet mogelijk is, stappen die je kunt nemen om deze risico’s te minimaliseren en de controle over je persoonlijke gegevens terug te nemen.
1. Lees en begrijp het privacybeleid
Privacybeleid mag dan droog en vol jargon zijn, het is wel je eerste verdedigingslinie. Zoek voordat je een apparaat koopt uit welke gegevens het verzamelt, hoe het wordt gebruikt en of het wordt gedeeld met derden. Als de richtlijnen te ingrijpend zijn – of erger nog, vaag – moet je je wel twee keer bedenken voordat je het apparaat in huis haalt.
2. Privacy-instellingen aanpassen
Als je een slim apparaat hebt gekocht, moet je niet tevreden zijn met de standaardinstellingen. Neem de tijd om de privacy-instellingen door te nemen en alle onnodige functies voor het delen van gegevens uit te schakelen. Bij sommige apparaten kun je zelfs bepaalde gegevensverzamelingsprocessen uitschakelen, maar deze opties zitten vaak diep in de menu’s verborgen. Zoek ze op.
3. Onnodige functies uitschakelen
Een slimme tv of luchtfriteuse hoeft zich niet te gedragen als een spion. Als het toegang vraagt tot een microfoon, camera of GPS zonder een dwingende reden, moet je deze autorisaties uitschakelen. Op de meeste apparaten kun je deze functies regelen via de bijbehorende app of rechtstreeks in de instellingen van je telefoon.
4. internetverbinding beperken
Niet elk slim apparaat heeft constant internettoegang nodig om te functioneren. Een heteluchtfriteuse heeft bijvoorbeeld geen wifi nodig om voedsel te bakken. Door dergelijke apparaten waar mogelijk offline te houden, beperk je de hoeveelheid gegevens die ze naar fabrikanten en derden kunnen sturen aanzienlijk.
5. Beveilig je thuisnetwerk
Je apparaten zijn zo veilig als je netwerk. Bescherm je Wi-Fi-thuisnetwerk door:
- Een sterk, uniek wachtwoord te gebruiken.
- Twee-factor authenticatie in te schakelen op je router, indien beschikbaar.
- Een gastnetwerk in te stellen voor apparaten van bezoekers.
- De firmware van je router regelmatig bij te werken om beveiligingslekken te dichten.
- Gebruik voor extra beveiliging een virtueel privénetwerk (VPN) om het IP-adres van uw huis te verbergen en uw internetverkeer te versleutelen.
6. houd de firmware van het apparaat up-to-date
Fabrikanten brengen regelmatig firmware-updates uit om bugs te repareren en gaten in de beveiliging te dichten. Schakel waar mogelijk automatische updates in of plan regelmatige controles om ervoor te zorgen dat je apparaten de nieuwste bescherming tegen nieuwe bedreigingen hebben.
7. Informeer jezelf over datapraktijken
Kennis is macht. Volg betrouwbare consumentenorganisaties om op de hoogte te blijven van datapraktijken en privacyrisico’s van slimme apparaten. Als je deze zaken begrijpt, kun je weloverwogen aankoopbeslissingen nemen en onnodige risico’s vermijden.
8. Steun strengere regelgeving voor gegevensbescherming
Individuele actie is belangrijk, maar systemische verandering is nodig om het probleem bij de wortel aan te pakken. Pleit voor strenge privacywetten die transparantie vereisen, het verzamelen van gegevens beperken en overtredingen streng bestraffen. Steun organisaties en politici die prioriteit geven aan consumentenbescherming.
9. Kies voor niet-smart alternatieven
Niet elk apparaat hoeft verbonden te zijn met het internet om zijn doel te vervullen. Een gewoon koffiezetapparaat, een domme tv of een mechanische thermostaat werken vaak net zo goed – zo niet beter – zonder inbreuk te maken op je privacy. De eenvoudigste en meest effectieve manier om gegevensuitbuiting te voorkomen is om analoog te gaan.
10. Kies voor hulpmiddelen die rekening houden met gegevensbescherming
Als je een slim apparaat moet gebruiken, zoek dan naar privacyvriendelijke alternatieven. Bijvoorbeeld:
- Gebruik apps die apparaatcontrole aggregeren zonder onnodige gegevensmachtigingen.
- Verken open source platforms die prioriteit geven aan gebruikersprivacy.
- Vermijd apps die geassocieerd worden met bekende bedrijven die gegevens verzamelen, zoals Facebook of TikTok.
