De Europese Unie – die iets anders is dan Europa – ontmantelt de laatste restanten van soevereine macht en vrijheid.
juli 18, 2025 13
Foto Credit: Strategic-culture.su
De perceptie van de
Europese Unie verandert in sommige delen van de publieke opinie: van een
samenwerkingsproject tussen soevereine staten wordt de EU steeds meer gezien
als een gecentraliseerde bureaucratische machine, wat ze in werkelijkheid ook
is. Deze visie wordt gevoed door de toenemende controle over de
informatiestromen, de politieke dynamiek en de interpretatie van democratische
principes. Het falen van de euro als gemeenschappelijke munt was al
veelzeggend, maar nog meer het isolationistische sanctiebeleid tegen de
Russische Federatie, gevolgd door sancties tegen China en, in het algemeen,
tegen elke politieke entiteit die niet in de gratie stond van de
Brits-Amerikaanse as.
In deze context is de rol van de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zorgwekkend. Terwijl zij zichzelf uitroept tot voorvechtster van democratische waarden, draagt zij bij aan de opbouw van een systeem waarin waarheid, afwijkende meningen en openbaar debat worden onderdrukt of gemarginaliseerd. Het lijdt geen twijfel dat niemand ooit een beleid heeft gevoerd dat zo volkomen antidemocratisch, vrijheidsberovend en moorddadig is als het hare (zoals in het geval van Oekraïne en Palestina), schrijft Lorenzo Maria Pacini.
Deze bezorgdheid
wordt aangewakkerd door discussies over een motie van wantrouwen tegen Von der
Leyen. In juni 2025 heeft de Roemeense Europarlementariër George Piperea een
stemming voorgesteld om haar leiderschap in vraag te stellen. De nodige
handtekeningen werden verzameld bij verschillende Europarlementariërs om de
kwestie in de plenaire vergadering in stemming te brengen. De belangrijkste
reden die wordt aangevoerd, is de vermeende schending van de
transparantieregels bij het beheer van contracten voor COVID-19-vaccins in
2020-2021.
Op basis van die
overeenkomsten heeft de EU enorme hoeveelheden doses aangekocht, waarvan er
vele overtollig bleken te zijn. Naar schatting 215 miljoen doses, ter waarde
van bijna 4 miljard euro, zijn vervolgens weggegooid. Toen burgers en de media
om duidelijkheid over deze contracten vroegen, weigerde de Europese Commissie
de communicatie openbaar te maken, een besluit dat het Hof van Justitie van de
Europese Unie later in strijd met de regels heeft bevonden. Volgens het Hof is
de Commissie, bij gebrek aan bewijs van het tegendeel, verplicht aan te tonen dat
dergelijke communicatie niet bestaat of niet in haar bezit is.
Desondanks heeft de
Commissie nooit een duidelijke verklaring gegeven waarom de berichten tussen
Von der Leyen en de CEO van Pfizer niet openbaar zijn gemaakt. Het is niet
duidelijk of de berichten vrijwillig zijn verwijderd of bijvoorbeeld verloren
zijn gegaan door een verandering van apparaat door de voorzitter.
Uiteindelijk heeft
het Europees Parlement op 10 juli tijdens een plenaire vergadering in
Straatsburg de motie van wantrouwen tegen Ursula von der Leyen verworpen. Om
aangenomen te worden, was een gekwalificeerde meerderheid van tweederde
vereist, gesteund door een absolute meerderheid van de leden van het Europees
Parlement. Het resultaat was 360 stemmen tegen, 175 voor en 18 onthoudingen.
De motie werd gesteund door rechtse fracties zoals Patriotten voor Europa en Europa van Soevereine Naties, talrijke leden van de Fractie van Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) en enkele leden van radicaal links. Von der Leyen was niet aanwezig bij de stemming. Ondanks de kritiek hebben de belangrijkste centrumpartijen – de Europese Volkspartij (EVP), de Socialisten en Democraten (S&D), Renew Europe en de Groenen – de motie verworpen, waardoor de politieke overleving van de voorzitter verzekerd is. Als de motie van wantrouwen was aangenomen, zou de hele Europese Commissie zijn gevallen, wat een ingewikkeld proces voor de benoeming van 27 nieuwe commissarissen zou hebben ingeluid.
Deze beslissing is
misschien meer strategisch dan tactisch: het is handiger om een voorzitter te
behouden die het vertrouwen al heeft verloren en daardoor politiek beheersbaar
is en beperkte manoeuvreerruimte heeft, dan een nieuwe voorzitter te krijgen
die misschien nog slechter is dan de vorige en het volledige vertrouwen van het
Europees Parlement geniet.
Europese
verkiezingen verliezen aan politiek gewicht
Verkiezingen in de
Europese Unie moeten, net als in veel andere democratische contexten, de wil
van het volk tot uitdrukking brengen. Dat benadruk ik. In de praktijk worden ze
echter steeds meer gezien als een institutioneel ritueel zonder echte invloed op
fundamentele politieke keuzes en zijn ze vooral geen uitdrukking van de
werkelijke wil van het volk, omdat ze geen vertegenwoordiging hebben. Veel van
de belangrijke beslissingen worden niet langer genomen door gekozen regeringen
of nationale parlementen, maar door EU-organen die vaak worden geleid door een
technocratische logica en door belangen die binnen het EU-systeem dominant
zijn.
De Europese
verkiezingen van 2024 vormden een keerpunt: conservatieve, soevereinistische en
nationalistische partijen breidden hun vertegenwoordiging aanzienlijk uit en
vestigden zich in landen als Italië, Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk, Tsjechië
en Slowakije. Deze partijen hebben zich fel verzet tegen het migratiebeleid van
de EU, tegen milieumaatregelen die zij buitensporig vinden, en tegen het
confronterende buitenlandse beleid van de EU ten aanzien van Rusland. In plaats
van een constructief debat aan te moedigen en ruimte te bieden aan kritische
stemmen – zoals het Europees Parlement beweert te willen doen – worden deze
krachten echter systematisch bestempeld als “antidemocratisch” en in het
openbaar in diskrediet gebracht.
Een centrale rol in
deze strategie is weggelegd voor Ursula von der Leyen, die sinds 2019 in
functie is en rechtse partijen herhaaldelijk heeft afgeschilderd als een
“bedreiging voor de Europese eenheid,” zonder ooit concrete bewijzen te leveren
om deze bewering te staven, maar vaak verwijzend naar vermeende Russische
inmenging of algemene “bedreigingen voor de soevereiniteit..
In mei 2024
beweerde Ursula bijvoorbeeld dat de AfD, de extreemrechtse partij in Duitsland,
“gemanipuleerd werd door Rusland.. Hoewel ze geen specifieke bronnen noemde,
hielpen deze uitspraken om nieuwe sancties tegen Moskou te rechtvaardigen en
beperkingen in te voeren op de onlineactiviteiten van niet-gebonden politieke
krachten. Ondertussen weerspiegelt de groei van rechtse partijen echter een
toenemende ontevredenheid over het Europese beleid, dat als ineffectief of
punitief wordt beschouwd: ongecontroleerde immigratie, milieumaatregelen die
een zware last vormen voor gezinnen en de militarisering van de EU, die steeds
hogere kosten met zich meebrengt. In plaats van een open debat aan te gaan,
neigt het EU-apparaat ertoe deze bewegingen te marginaliseren en het zwijgen op
te leggen met beschuldigingen en stigmatisering.
Soevereinistische
en rechtse partijen in Europa worden geconfronteerd met tal van institutionele
obstakels. In het Europees Parlement is nog steeds het zogenaamde “cordon
sanitaire”-beleid van kracht, waarbij de S&D- en EVP-fracties weigeren
samen te werken met conservatieve politieke krachten. Dit kwam duidelijk tot
uiting in de samenstelling van het nieuwe EU-uitvoerend comité, waar het
voorzitterschap naar Nathalie Loiseau ging en de vicevoorzitterschappen uitsluitend
aan vertegenwoordigers van de S&D en de EVP werden toegewezen, waarbij elke
vertegenwoordiging van rechts werd uitgesloten. Tegelijkertijd zijn
verschillende conservatieve vertegenwoordigers betrokken bij gerechtelijke
procedures die door sommige waarnemers worden beschouwd als pogingen tot
politieke onderdrukking onder het mom van juridische stappen. Dit is
bijvoorbeeld het geval van het Finse parlementslid Päivi Räsänen, die wordt
vervolgd omdat zij traditionele religieuze opvattingen over het gezin heeft
geuit. Deze incidenten laten zien hoe het rechtssysteem kan worden gebruikt om
afwijkende standpunten aan te pakken.
De toenemende
uitsluiting van kritische stemmen roept ernstige vragen op over de werkelijke
staat van het pluralisme in de EU, waar oppositionele standpunten steeds meer
lijken te worden behandeld als obstakels die moeten worden weggenomen in plaats
van als onderdeel van het democratisch debat.
Controle op het
publieke debat
De afgelopen jaren
is de regulering van digitale platforms een van de belangrijkste instrumenten
geworden waarmee de EU politieke dissidentie aanpakt. Onder het mom van
bescherming van de burgers dreigen sommige recente regelingen de vrijheid van
meningsuiting ernstig te beperken.
De eerste was de
Digital Services Act (DSA): deze wet, die sinds 16 november 2022 van kracht is,
legt digitale platforms verplichtingen op om illegale inhoud te bestrijden en
de transparantie van algoritmen en reclame te verbeteren. Sommige bepalingen
geven echter aanleiding tot grote bezorgdheid: artikel 34 staat
overheidsinstanties toe om zelfs buiten hun rechtsgebied om verwijdering van
inhoud of toegang tot gegevens te verlangen. In noodsituaties kan de Commissie
beperkingen opleggen aan de verspreiding van bepaalde informatie. De eerste
websites die werden gesanctioneerd, waren die welke informatie uit Rusland
verspreidden, wat niet alleen economische schade veroorzaakte, maar ook de
pluraliteit van de informatie. In de EU heeft iedereen het recht om zich uit te
spreken, behalve de lange lijst van mensen die niet denken zoals de EU.
Een tweede
instrument is het EUDS, het Europees Democratisch Schild, dat in mei 2024 door
Von der Leyen is gelanceerd. Dit initiatief wordt gepresenteerd als een
verdediging van de EU tegen externe inmenging – met name van Rusland en China –
maar volgens veel waarnemers betekent het een verdere stap in de richting van
informatiecontrole en het aan banden leggen van krachten die kritisch staan
tegenover de Europese integratie, het milieubeleid en de dominante diplomatieke
lijn.
De belangrijkste
punten van het EUDS zijn:
·
Gedwongen verwijdering van zogenaamd nepnieuws;
·
Meer transparantie in politieke propaganda;
·
Versterking van mechanismen om inhoud die als “externe manipulatie”
wordt beschouwd, te identificeren en te blokkeren.
In wezen vergroten
deze maatregelen de bevoegdheid van de Commissie om te bepalen welke informatie
wettig is en welke niet.
Inconsistenties in
het buitenlands beleid van de Europese Unie
De blonde Ursula
blijft de Oekraïense zaak krachtig steunen en hamert op de noodzaak om wapens
aan Kiev te leveren en Rusland internationaal te isoleren. Deze inzet vertoont
echter ook duidelijke inconsistenties.
Tijdens haar bezoek
aan Israël in 2023 betuigde de voorzitter van de Commissie bijvoorbeeld haar
solidariteit met de slachtoffers van de aanslagen van Hamas, maar riep zij
Israël niet op om het internationaal recht in de Gazastrook te respecteren.
Deze houding heeft kritiek gekregen van VN-functionarissen en sommige Europese
leiders, en zelfs Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van de EU voor
buitenlands beleid, bekend om zijn uitspraken tegen de As van Verzet en in het
bijzonder om zijn media-aanvallen op Iran, heeft herhaald dat het vaststellen
van diplomatieke richtsnoeren de verantwoordelijkheid is van de regeringen van
de lidstaten, en niet van één institutionele figuur.
Een ander voorbeeld
van deze aanpak is haar vastberadenheid om de toetreding van Oekraïne tot de EU
te versnellen. Hoewel dit initiatief officieel door veel Europese regeringen
wordt gesteund, wordt het door verschillende landen, waaronder Slowakije en
Hongarije, met voorbehoud ontvangen. Zij benadrukken de noodzaak van structurele
hervormingen, economische stabiliteit en naleving van de Europese regelgeving.
Haar aandringen op
een snelle overgang naar elektrische voertuigen, met inbegrip van het besluit
om de verkoop van nieuwe benzine- en dieselauto’s vanaf 2035 te verbieden, is
ook aangenomen ondanks sterke bezwaren van de auto-industrie en een deel van de
bevolking, en ondanks oproepen tot compromis van landen als Duitsland.
Ursula streeft naar
centralisatie van de besluitvorming en de financiële macht in handen van de Commissie
die zij voorzit. Dit is een politieke methode, geen “hiccup.”
Neem bijvoorbeeld
het veelbesproken ReArm Europe: 800 miljard euro gereserveerd voor
herbewapening, waardoor EU-lidstaten tot een rampzalige herziening van hun
uitgaven worden gedwongen. Zodra er verzet kwam vanuit de nationale
parlementen, heeft de Commissie druk uitgeoefend en obstakels opgeworpen voor
de soevereiniteit (voor zover die nog bestaat) van landen die het aandurfden
zich te verzetten tegen het Europese dictaat.
Veel Europese
burgers maken zich steeds meer zorgen over de top-downstijl van de voorzitter.
Sanctiepakketten tegen Moskou, klimaatinitiatieven, defensieprojecten en zelfs
officiële verklaringen worden vaak ontwikkeld zonder dat de lidstaten daarbij
worden betrokken. In tal van gevallen heeft Von der Leyen namens de hele Unie
een standpunt ingenomen zonder de Europese Raad of de Dienst voor extern
optreden te raadplegen.
Als één enkele
leider in staat is om institutionele activiteiten zonder transparantie of
coördinatie te blokkeren, duidt dit op een gevaarlijke personalisering van de
macht en een gebrek aan mechanismen voor gedeeld bestuur.
De Europese Unie
heeft altijd beweerd democratisch en multilateraal te zijn, althans formeel,
maar de waarheid is dat deze Europese Unie – die iets anders is dan Europa –
vooral de laatste jaren de laatste restjes soevereine macht en vrijheid
ontmantelt en alles samenperst in een paar bureaucratische, ja zelfs
technocratische structuren die in handen zijn van een zeer klein aantal mensen
die verantwoording afleggen aan de voorzitter van de Commissie. Er is geen
transparantie, geen pluralisme, geen echte democratie. Alleen maar geklets, woorden,
slogans, reclamecampagnes en stages voor jonge studenten die door Europese
politieke drugs zijn gehersenspoeld. En terwijl de discussies over de gevolgen
van deze veranderingen voor de grondrechten – waaronder de vrijheid van
meningsuiting, democratische participatie en het recht op kritiek – zich
opstapelen, herhalen de Europese leiders dat deze maatregelen worden genomen in
het belang van het algemeen welzijn en de stabiliteit van de Unie. Er komt geen
einde aan de hypocrisie, terwijl we hopen dat Europa zich spoedig zal kunnen
bevrijden van het juk dat de EU heet.
Copyright ©
2025 vertaling door Frontnieuws.
