januari 21, 2024 5
Het
ultralinkse nieuwsorgaan Politico heeft een stuk gepubliceerd, waarin wordt
bevestigd dat de mondiale ‘elite’ zo niet in paniek is, dan wel vertwijfeld is.
Wat zij noemen het populisme, ik noem het het verzet, doet hen peentjes zweten.
Hun Great Reset komt eraan, maar ik denk niet zoals ze dit concept in gedachten
hadden.
Al meer dan een decennium verscheuren krachten aan de ideologische
uitersten het mondiale politieke weefsel. En al net zo lang maken de
prominenten op het World Economic Forum zich zorgen over hoe gevaarlijk dat
fenomeen is – voor de bedrijven die ze leiden en de landen die ze besturen.
Maar na jaren van transnationale strijd met het oplevende populisme
lijken de leiders in Davos geen serieuze oplossingen te hebben.
In gesprek na gesprek hier bespeurde ik berusting en hulpeloosheid onder
bedrijfsleiders als het ging om hun tegenhangers in de regering. Er is een
wanhopig verlangen om de politieke leiders van de wereld meer gematigden te
zien aanspreken in plaats van te profiteren van extremen, maar er wordt ook
erkend dat de politieke markt de mensen in het midden niet gemakkelijk beloont.
C-suitetypes vrezen dat de polarisatie alleen maar erger zal worden als
de helft van de wereldbevolking, in meer dan 60 landen, in 2024 gaat stemmen –
overal, van Zuid-Afrika tot de Verenigde Staten. Voor hen kunnen de financiële
gevolgen grimmig zijn, vooral als de verkiezingsuitslag een bedreiging vormt
voor de scheepvaartroutes of als campagneretoriek leidt tot geweld op een plek
waar ze hebben geïnvesteerd.
“De grootste zorg is instabiliteit,” vertelde de CEO van een private
equity fonds mij.
Deze 12 maanden zouden wel eens het grootste verkiezingsjaar in de
geschiedenis kunnen worden. Veel van de campagnes spelen zich af in broeinesten
van populistische en nationalistische sentimenten, waaronder grote democratieën
zoals India.
In plaats van dit te zien als een moment om het tij van het insularisme
te keren, zijn leidinggevenden zich aan het voorbereiden op eindeloos verzet.
Sommigen zeggen dat ze bang zijn om zich uit te spreken over politiek omdat
extreem rechts en ultralinks hen als vijand zien. Ze hebben ook financiële
verantwoordelijkheden tegenover aandeelhouders van alle politieke strekkingen
en moeten dus voorzichtig zijn met het innemen van bepaalde standpunten.
De CEO van een bedrijf in consumentengoederen uitte zijn ongenoegen over
de sombere campagneberichten over de hele wereld.
“Waar ik me zorgen over maak, is dat alle verhalen negatief zijn,” zei
deze persoon.
Het Global Risks Report 2024 van het WEF maakte duidelijk dat sociale
breuken een wijdverspreide bron van zorg zijn. Respondenten noemden
“maatschappelijke en/of politieke polarisatie” in de top drie van zorgen, na
nummer 2 kunstmatige intelligentie gegenereerde misinformatie en desinformatie
en nummer 1 extreem weer.
Maar zelfs als ze verlangen naar gematigde krachten om boven de extremen
uit te stijgen, lijkt er weinig gevoel te zijn voor hoe het bedrijfsleven kan
helpen om dat te laten gebeuren. Ik bleef vragen naar specifieke oplossingen
die bedrijven zouden kunnen bieden om de maatschappelijke polarisatie te
verminderen, maar ik kreeg geen concrete antwoorden.
Een CEO van een bedrijf in de gezondheidszorg – die net als anderen
anoniem werd gelaten omdat het onderwerp gevoelig ligt in zijn kringen –
mijmerde dat bedrijven misschien destructieve politieke krachten kunnen
tegengaan door hun personeelsbestand te spreiden en te diversifiëren en door
teamwerk aan te moedigen.
“Net zoals de politiek er niet in slaagt om mensen bij elkaar te
brengen, moeten bedrijven een tandje bijsteken om mensen bij elkaar te
brengen,” zei hij. “Veel uitdagingen, van klimaatverandering tot hoe we gelijke
toegang tot gezondheidszorg kunnen krijgen – kansen en uitdagingen – vereisen
debat en vereisen teamwork, en geen polarisatie en geen simplificatie.”
Het was een mooi sentiment, maar het inspireerde niet veel meer dan vage
hoop.
Net als veel van de andere politieke observaties hier, had het op elk
moment in het afgelopen decennium gedeeld kunnen worden. Als er lessen zijn
geleerd uit de meest acute populistische stuiptrekkingen ter wereld – de eerste
Trump-regering, de Bolsonaro-ervaring in Brazilië, de implementatie van Brexit
en anderen – dan waren die niet aanwezig.
Een deel van het probleem voor deze menigte is misschien de
ongelooflijke schaal van het verkiezingsjaar dat voor de deur staat.
Zelfs sommige regeringsleiders zeggen dat het grote aantal verkiezingen
zorgt voor een onzeker zakelijk en regelgevend landschap, omdat politici op het
campagnetraject moeilijke beslissingen uitstellen tot na het stemmen.
“Ik ben erg nerveus”, zegt Anne Beathe Tvinnereim, de Noorse minister
van Internationale Ontwikkeling. “Terwijl al deze landen in campagnemodus gaan,
worden er geen dingen gedaan.”
De presidentsverkiezingen van volgende maand in Indonesië – een land met
een moslimmeerderheid en meer dan 270 miljoen inwoners – zijn een goed
voorbeeld. Sommige bedrijfsleiders zullen naar verwachting hun
beursintroducties uitstellen tot ze weten hoe pro-business het nieuwe
leiderschap zal zijn.
Maar de grootste zorg hier zijn de verkiezingen in de Verenigde Staten,
waarbij Donald Trump mogelijk terugkeert in het Witte Huis.
Zakelijke leiders lezen aandachtig hoe de Republikeinse koploper denkt
over tarieven en andere economische praktijken, die veel isolationistischer
zijn dan zelfs de relatief voorzichtige Joe Biden. Welke kant de Verenigde
Staten ook opgaan, het beleid van andere regeringen zal erdoor worden
beïnvloed.
“Het is zoiets simpels als dit: Veel van onze bedrijven opereren over de
grens. Is een land voor of tegen vrije handel?”, aldus de CEO van het
private-equityfonds.
Onder degenen die Trump waarschuwen tegen het opwerpen van
handelsbarrières is Jeremy Hunt, de Britse minister van Financiën.
“Het zou een grote vergissing zijn om terug te keren naar
protectionisme”, zei hij in Davos toen hem werd gevraagd naar een mogelijke
terugkeer van Trump.
Een van de belangrijkste vragen is het lot van de enorme Biden-era
Inflation Reduction Act, die investeringen in groene energie in de Verenigde
Staten stimuleert.
Het team van Trump heeft aangegeven dat hij van plan is om de wet af te
schaffen. Zakelijke leiders vragen zich dus af of dit het moment is om hun geld
in de Verenigde Staten te steken of in andere plaatsen die indirect door die
wetgeving worden beïnvloed, of dat hun langetermijncontracten over een jaar
niets meer zouden kunnen betekenen.
Eerlijkheidshalve moet gezegd worden dat het gepraat over pure zaken het
gepraat over politiek ver overvleugelde toen de sneeuw in deze skistad viel.
Dit is per slot van rekening het World Economic Forum en de sessies gaan
waarschijnlijk eerder over duurzaamheidscijfers of belastingen dan over de
politiek.
Deelnemers kletsen met wijn en eindeloze kazen in winkels die zijn
overgenomen door Arabische Golfstaten of bedrijven met ondoorgrondelijke
acroniemen. Ga buiten de toiletten staan en vraag voorbijgangers of ze CEO’s
zijn en een schokkend aantal zal ja zeggen (“Ooit!” antwoordde een vrouw met
een glimlach).
De jassen zijn te groot en de ego’s ook.
En dat geldt in sommige gevallen ook voor het gevoel van zelfmedelijden.
In deze ijle omgeving werd me verteld dat het niet helpt om miljardair,
miljonair of gewoon heel rijk te zijn als het gaat om het politieke klimaat van
tegenwoordig.
Immers, actoren van zowel uiterst links als uiterst rechts van het
politieke spectrum zijn boos op de rijken die hier in Davos bijeen zijn en
geven hen vaak de schuld van de problemen in de wereld.
“Rechts zegt dat iedereen bedreigd wordt. Links zegt dat het
kapitalistische systeem uitbuitend is,” zei de CEO van het
consumptiegoederenbedrijf.
Sommigen in Davos richtten zich liever op het positieve, vertrouwend op
de logica van de markten om populistische stromingen te overwinnen.
Verschillende sprekers wezen op hernieuwbare energie als een gebied waar
economische krachten de partijdige weerstand lijken te overwinnen door de
dalende kosten voor het gebruik van wind- en zonne-energie en andere
energiebronnen. Zelfs politiek conservatieve plaatsen, zoals de staat Texas,
maken gebruik van niet-fossiele energiebronnen, ondanks dat zulke bronnen als
links worden gezien.
“Als je over een snelweg in Texas rijdt, en er zijn veel lange rechte
snelwegen in Texas, dan zie je aan deze kant olieplatforms zover het oog reikt
– je hebt windmolenparken zover het oog reikt aan deze [andere] kant,” zei Suni
Harford, president van UBS Asset Management, tijdens een panel toen ik vroeg naar
de zorgen over de verkiezingskalender.
De regering Biden stuurde een opmerkelijke delegatie naar het forum.
Minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en nationaal veiligheidsadviseur
Jake Sullivan gaven opmerkingen en beantwoordden vragen op het hoofdpodium,
maar ze hielden vast aan welbekende praatjes.
Zelfs als de Amerikaanse functionarissen enkele grootse nieuwe ideeën
hadden onthuld, zouden de meeste mensen hier ze niet al te serieus hebben
genomen – zeker niet zodanig dat ze er geld in zouden hebben geïnvesteerd. De
aanwezigen houden de peilingen in de gaten en ze weten dat het mogelijk is dat
de regering Biden in 2025 weg is.
Het helpt ook niet dat de Amerikaanse verkiezingen zo laat in het jaar
komen en de wereldorde op zijn kop kunnen zetten, slechts twee maanden voordat
het Davos-publiek hier weer bijeenkomt.
Die intense onzekerheid zou volgens de CEO van het private-equityfonds
de reden kunnen zijn waarom op dit moment “heel weinig mensen het risico dat
Trump terugkomt” in hun marktanalyses hebben verdisconteerd.
“In zekere zin zien de meeste mensen dit als business as usual en denken
ze niet na over hoe verstorend de Trump-administratie zal zijn voor de
geopolitiek,” zei hij.
Copyright © 2024 vertaling door
Frontnieuws.
