Eenheidsdenken vermoordt
journalistiek (Shutterstock)
Hoe
eenheidsdenken de journalistiek wurgt
Een veteraan in de journalistiek trekt aan de alarmbel: de pers is
verworden tot een spreekbuis van overheid en lobbygroepen. Van het cordon
sanitaire tot de covidcrisis – overal duikt hetzelfde patroon op van
kritiekloos volgen en het uitsluiten van andersdenkenden.
Alain
Grootaers (61) stapte bijna vier decennia geleden de
journalistiek binnen, vol idealen over de pers als vierde macht. Die droom
brokkelde al snel af. Het begon met het cordon sanitaire in 1989, dat zich
transformeerde tot een cordon mediatique.
Niet alleen een politieke partij werd uitgesloten, maar meteen ook haar
kiezers – mediagebruikers die zich hierdoor vervreemdden van hun mediakanalen.
De concentratie bij twee machtige groepen, DPG en Mediahuis, deed de rest.
Journalisten werden doorgeschoven van de ene redactie naar de andere, samen met
hun eenheidsdenken.
Van solidariteit naar groepsdenken
Tijdens de covidcrisis werd de sturing van de pers in een versnelling
geduwd. Het massapsychologische wapen van de solidariteit creëerde groepsdenken
waarbij iedereen die niet meedeed, werd uitgesloten. Hoofdredacteuren werden
door de overheid gewezen op hun verantwoordelijkheid voor eventuele
honderdduizenden doden.
De grote afwezige bleef de kritische journalistiek. Collega’s die wél
kritisch durfden zijn, werden gretig van desinformatie beschuldigd. Grootaers
schrijft: “Andersdenkenden werden gecanceld, geridiculiseerd en zonder werk
gezet.”
Hetzelfde patroon keerde terug bij de klimaatberichtgeving, de oorlog in
Oekraïne en Gaza. Telkens weer dezelfde kritiekloze machinerie, met ngo’s als
spreekbuis. Natuurkundigen die wezen op de complexiteit van het klimaat werden
niet aan het woord gelaten. De media ontpopten zich tot propagandaspreekbuis
waarbij nuance volledig ontbrak.
Hoe kon het zover komen? Door de komst van het internet zat de pers in
een existentiële crisis. Advertentie-inkomsten kelderden, bereikscijfers vielen
tegen. Mediabedrijven klopten aan bij de overheid – volgestouwd met politici
die herverkozen moeten worden en graag in de pers komen. Via verborgen
subsidies, advertentieruimte en postbedeling ontstond een
afhankelijkheidsrelatie.
De VRT wordt rechtstreeks gesubsidieerd met 258 miljoen euro voor 2025,
goed voor 60 procent van de totale inkomsten. Grootaers concludeert dat dit
niet tot betere, meer evenwichtige journalistiek leidt. Collega-journalisten
kiezen eieren voor hun geld en kijken wel uit om niet te veel stennis te maken.
De volledige analyse van Alain Grootaers
leest u hier:
Eenheidsdenken leidt journalistiek naar de afgrond
Bron: https://pal.be/2025/10/eenheidsdenken-journalistiek-grootaers/
