In het centrum van Parijs verzamelden zich afgelopen zondag duizenden demonstranten voor een Nationale Mars voor de Vrede. De betoging, georganiseerd door Florian Philippot en zijn partij Les Patriotes, was gericht tegen de toenemende militaire betrokkenheid van Europa bij de oorlog in Oekraïne en tegen de gevaarlijke escalatie van het NAVO- en EU-beleid. De demonstranten uitten hun angst dat Europa afstevent op een grootschalig conflict, mogelijk zelfs van het formaat van de wereldoorlogen.
Aanleiding voor de protesten waren onder meer recente uitspraken van NAVO-secretaris-generaal Rutte, die stelde dat Europa zich moet voorbereiden op een oorlog vergelijkbaar met die welke vorige generaties hebben meegemaakt. Volgens de betogers impliceert dit een onacceptabele normalisering van oorlog, waarbij zelfs rekening wordt gehouden met een derde wereldoorlog die, zo waarschuwen zij, onvermijdelijk een nucleair karakter zou hebben met honderden miljoenen slachtoffers tot gevolg.
Tijdens de mars trokken lange rijen mensen door de Parijse straten, zwaaiend met Franse vlaggen en begeleid door rookfakkels. Op spandoeken en borden stonden leuzen als “Stop NAVO’s oorlogszucht”, “Frexit” en “Wij zullen niet sterven voor Oekraïne”. Veel demonstranten benadrukten dat Rusland Frankrijk nooit de oorlog heeft verklaard en dat het onrechtvaardig is dat gewone burgers en hun kinderen de prijs zouden moeten betalen voor geopolitieke beslissingen die door politieke elites worden genomen.
De kritiek richtte zich in het bijzonder op president Emmanuel Macron, maar ook op de Europese Unie en de NAVO als instituties. Sprekers en geïnterviewde deelnemers stelden dat westerse leiders handelen vanuit ideologische of persoonlijke agenda’s en onvoldoende rekening houden met de belangen en zorgen van hun bevolking. Het wantrouwen tegenover Macron werd verder gevoed door eerdere crises, waarbij hij eveneens tekortgeschoten is in het beschermen van de belangen van de burgers.
De protesten vonden plaats tegen de achtergrond van recente aankondigingen van de Franse regering op defensiegebied. Macron maakte bekend dat Frankrijk een nieuwe vrijwillige nationale dienst wil invoeren voor jongeren van 18 en 19 jaar, met als doel de band tussen de samenleving en de strijdkrachten te versterken, de nationale weerbaarheid te vergroten en jongeren op te leiden. Hoewel de regering benadrukt dat deelname vrijwillig is, leeft onder de demonstranten de vrees dat deze maatregel in tijden van crisis kan uitmonden in een dienstplicht.
Daarnaast heeft Macron miljarden euro’s extra toegezegd voor defensie en aangekondigd dat zowel het aantal reservisten als de militaire capaciteit van Frankrijk fors moet worden uitgebreid. Uitspraken van de nieuwe Franse legerchef, die waarschuwde dat het land zich moet voorbereiden op het “verliezen van zijn kinderen” in een toekomstig conflict, veroorzaakten extra verontwaardiging en angst onder de bevolking.
Hoewel niet alle aanwezigen het eens waren over de waarschijnlijkheid van een grootschalige oorlog – sommigen uitten de hoop dat uiteindelijk het verstand zal zegevieren – overheerste het gevoel dat Europese leiders te lichtzinnig omgaan met oorlogstaal en militaire escalatie.
De mars in Parijs liet daarmee een duidelijk tegengeluid horen tegenover de toenemende nadruk op militaire paraatheid in Europa. Voor de deelnemers staat het continent op een kruispunt: tussen escalatie en dialoog, tussen voorbereiding op oorlog en het actief zoeken naar vrede. Wat voor beleidsmakers een strategische noodzaak lijkt, voelt voor veel burgers als een directe en existentiële dreiging.
Over de auteur: Robin de Boer is economisch geograaf. Volg hem hier op Substack voor exclusieve content.
