Alles wat té groot is, loopt uit de hand. Zo maken we de economie weer lokaal

 

10 april 2022DOOR Nadine MaarhuisGroenLEESTIJD: 8 MIN

 

Door economieën te lokaliseren, kunnen we mens en natuur helen, weet Helena Norberg-Hodge. Met Local Futures bouwt ze aan een wereld waarin lokaal het nieuwe globaal is: “Op lokaal niveau kun je de behoeften van de gemeenschap en de Aarde weer centraal stellen, in plaats van de verlangens van grote bedrijven.”

Stel je een economisch systeem voor dat vrijwel volledig lokaal is. We weten waar onze spullen vandaan komen en onze levensbehoeften – zoals voeding en energie – vervullen we in de regio. Verpakkingen zijn hierdoor vrijwel overbodig geworden en onze uitstoot is sterk gedaald. Natuurlijk zijn er uitdagingen, maar we werken samen met de elementen, elkaar en de natuur, en dat maakt gezond en gelukkig.

Na zich jarenlang in de kracht van lokaal verdiept te hebben weet auteur, filmmaker en oprichter van Local Futures Helena Norberg-Hodge dat we van dit droombeeld realiteit kunnen maken. Zodra dingen zich op een menselijke schaal afspelen, verdwijnen destructieve praktijken namelijk als vanzelf. Een ‘multipliereffect van oplossingen’, noemt Helena dit. “Alle crises komen voort uit ons geglobaliseerde economische systeem dat veel te veel macht heeft gegeven aan corporate hebzucht. Door die macht terug te geven aan lokale bewoners en bedrijven kunnen we onze samenlevingen transformeren. Geen enkele weldenkende gemeenschap zou – zoals onze overheid wél doet – immers concluderen: ‘Oh, we vervuilen het water en nu wordt het verkocht in flesjes, en we hebben het bos gekapt, dat is vooruitgang voor onze gemeenschap.’”

“In een lokaal voedselsysteem kun je de prijs van het meest voedzame en biologische eten verlagen, terwijl de winst voor de boer enorm toeneemt”

Het globale voedselsysteem…

Neem voedsel. Om maar met de deur in huis te vallen: Het huidige globale voedselsysteem is volledig ontspoord. Het Verenigd Koninkrijk exporteert jaarlijks 270 miljard liter melk en importeert 170 miljard liter. Argentijnse peren worden verpakt in Thailand en verkocht in de Verenigde Staten. En de helft van alle Alaskaanse vis wordt verwerkt in China, om vervolgens weer teruggestuurd te worden naar Amerikaanse supermarkten. Al dit heen en weer gesleep betekent dat ons voedsel verpakkingen en chemicaliën nodig heeft om ‘vers’ te blijven. En omdat boeren voor de wereldmarkt produceren, worden ze gedwongen steeds verder op te schalen, met monoculturen, pesticiden en bio-industrie als gevolg.

                         Video Link: https://youtu.be/TnGz8E4Xwzg

     …versus het lokale voedselsysteem

Halen we voedselproductie dichterbij huis, dan verandert alles. Helena: “Diversiteit komt tot bloei. Mensen maken zich niet langer druk over of iedere wortel wel even groot is, omdat ze al pratende met boeren ontdekken dat onbespoten voedsel er zo uitziet. Dus opeens bevinden boeren zich in een situatie waarin de markt hen aanmoedigt om te doen wat de natuur nodig heeft.”

“In de meeste supermarkten krijgt de boer minder dan tien procent van de verkoopprijs, terwijl ze op boerenmarkten zo’n 80 procent ontvangen, soms zelfs meer”, gaat Helena verder. “Dit betekent dat je de prijs van het meest voedzame én biologische voedsel kunt verlagen terwijl de winst voor de boer enorm toeneemt.”

“We moeten onszelf veel bewuster met elkaar verbinden, niet alleen op een niet-competitieve manier, maar op een diep ondersteunende manier”

Tel daarbij op dat in lokale voedselsystemen: 1) Boeren in contact staan met consumenten en zo hun voorkeuren leren kennen, 2) voedselkilometers drastisch afnemen, 3) de noodzaak voor plastic verpakkingen zo goed als verdwijnt (omdat voedsel niet langer beschermd hoeft te worden tijdens ellenlange transporten), 4) voedselverspilling afneemt omdat boeren producten die er niet ‘perfect’ uitzien ineens wel kunnen verkopen en 5) boodschappen doen zoveel fijner is. Helena: “Een vriendin vertelde laatst dat ze iedere week naar drie boerenmarkten gaat vanwege de sfeer. Het is levendig, je ziet overal ouders met hun kinderen en op de meeste boerenmarkten zijn er kansen voor lokale muzikanten en ambachtsmensen.”

   Helena aan het werk op een boerderij in haar gemeenschap. Foto door: Local Futures

Zo creëren we een lokale wereld

Naast het ondersteunen van lokale voedselsystemen – bijvoorbeeld door boerenmarkten te bezoeken of lid te worden van een Community Supported Agriculture programma – is er nog veel meer dat je kunt doen om van lokaal het nieuwe globaal te maken. Helena geeft tips:

1) Spendeer en investeer je geld lokaal

• Koop lokaal: Hoe langer geld in de lokale economie circuleert, hoe meer lokale bewoners, burgerinitiatieven en bedrijven het bereikt. Dus wanneer je iets nodig hebt (nieuw of tweedehands), vraag jezelf af: waar kan ik dit in mijn gemeenschap vinden?
• Sluit je aan bij een ‘support your locals’ campagne: Deze campagnes maken mensen bewust van de verborgen sociale en ecologische kosten van ‘goedkope’ consumptiegoederen die aan de andere kant van de wereld worden gemaakt, en motiveren consumenten daarmee om hun inkopen lokaal te doen. Zelfs als dat íets meer uitgeven betekent.
• Omarm gemeenschapsmunten: Veel steden, dorpen en organisaties hebben lokale munten, tijdbanken en zogenaamde LETS (Local Exchange Trading Systems) gecreëerd: uitwisselingssystemen waaraan alleen lokale bewoners en bedrijven kunnen deelnemen. Deze alternatieve vormen van geld stimuleren de lokale economie en zorgen ervoor dat mensen met weinig ‘echt’ geld ook kunnen meedoen aan het gemeenschapsleven.
• Investeer in je regio: Investeer je geld niet in uitbuiting en vervuiling, maar in projecten en bedrijven die sociale en ecologische winst creëren voor jouw regio, bijvoorbeeld via Oneplanetcrowd.

2) Regel je basisbehoeften dichtbij huis

• Ga voor lokale energie: Net zoals het logisch is om voedsel dichtbij consumenten te produceren, is het ook logisch om energie dichtbij gebruikers te genereren. Door lid te worden van een lokale energiecoöperatie, of er zelf eentje te starten, draag je bij aan een wereld zonder enorme energienetwerken die grond en hulpbronnen opslokken. Bovendien betekent investeren in gedecentraliseerde energiebronnen minder (politieke) macht voor corporate energiegiganten.
• Wonen in gemeenschappen: Ondanks dat lokale overheden nog steeds veel aanmoediging nodig hebben om regels te veranderen en projecten van de grond te krijgen, ontstaan op steeds meer plekken ecologische gemeenschappen waarin mensen in harmonie met elkaar en de natuur leven. Op Global Ecovillage Network Nederland vind je een eco-dorp bij jou in de buurt.

3) Stimuleer plaatsgebonden onderwijs en zorg:

• Regeneratief onderwijs: In plaats van kinderen voor te bereiden op een lokaal bestaan en hen de tools te geven om regionale uitdagingen op te lossen, stomen standaard curricula kinderen klaar voor een toekomst in het geglobaliseerde economische systeem. Gelukkig erkennen steeds meer ‘alternatieve scholen’ het belang van vrijheid en creativiteit, natuureducatie en klassen met scholieren van alle niveaus. Door je kind(eren) voor zo’n school op te geven of onderwijspioniers met je tijd en skills verder te helpen, kunnen we regeneratief onderwijs een boost geven.
• Preventieve gezondheidszorg: Alhoewel conventionele zorg altijd een belangrijke rol zal blijven spelen, valt er een wereld te winnen door preventieve, holistische en natuurlijke behandelvormen en medicijnen – die niet gecontroleerd worden door grote farmaceuten – meer ruimte te geven.

4) ‘Moeder’ de wereld om je heen:

• Herstel de Aarde: We hebben onze ecosystemen dusdanig beschadigd dat we inmiddels op een punt zijn gekomen waar we mensen nodig hebben om onze bodem, biodiversiteit, rivieren en het klimaat te herstellen. Dus ‘moeder’ de wereld om je heen, bijvoorbeeld door een guerrilla gardener te worden of je eigen tuin om te toveren tot mini-natuurgebiedje.

Heb je de smaak te pakken en wil je meer tips? Bekijk de Localization Action Guide.

Met beleid voor de wereld

Om wat Helena noemt ‘kleine schaal op grote schaal’ te creëren, moeten dit soort bewegingen van onderaf samengaan met top down actie. “Overheden hebben grote bedrijven via vrijhandelsverdragen carte blanche gegeven, en zo oneerlijke concurrentie voor lokale ondernemers gecreëerd. We hebben internationale beleidsmaatregelen nodig die macht decentraliseren en ervoor zorgen dat corporates die zich destructief gedragen het in hun zakken gaan voelen.”

“Kleinschalige ecologische productie is arbeidsintensief, en op dit moment wordt arbeid flink belast. Door hulpbronnen, energie en vervuiling zwaarder te belasten dan arbeid kunnen we deze disbalans herstellen”, legt Helena uit. “En door niet langer fossiele brandstoffen en industriële landbouw, maar duurzame energie en lokale voedselproductie te subsidiëren, kunnen we een wereld creëren waarin globale productieketens, monoculturen en bio-industrie ook financieel onhoudbaar worden.”

Van een ik- naar een wij-mentaliteit

“Zoveel van onze neerslachtige gevoelens, mentale worstelingen en angsten ontstaan doordat we vastzitten in een systeem dat ons tegen elkaar opzet. Zelfs jonge kinderen confronteren we op school continu met concurrentie en onzekerheid. We moeten onszelf veel bewuster met elkaar verbinden, niet alleen op een niet-competitieve manier, maar op een diep ondersteunende manier”, aldus Helena.

“Er is ons altijd verteld dat we trots moeten zijn op onze individualiteit, maar uiteindelijk wil ieder mens liefde ontvangen. En dat is oké. Het is oké om te voelen dat je anderen nodig hebt. Wanneer we bereid zijn om hier binnen onze gemeenschappen openlijk over te praten, kunnen we onszelf helen terwijl we tegelijkertijd samen het systeem vernieuwen en zo ook de wereld om ons heen helen.”

Op zoek naar meer verhalen over inspirerende economische denkers? Lees ons interview met eco-feminist Vandana Shiva en welzijnseconoom Katherine Trebeck. En vergeet je niet in te schrijven voor onze nieuwsbrief, dan krijg je ons laatste e-magazine cadeau!

Headerbeeld door: Local Futures

Oorspronkelijk gepubliceerd op 25 oktober 2021. Laatste update: 10 april 2022

    Nadine Maarhuis

Als journalist, schrijver en videograaf probeer ik de verhalen van Aardebeschermers en maatschappijvernieuwers zo goed mogelijk te vertellen. Mijn favoriete thema’s: Het herstellen van ecosystemen, ‘alternatieve’ woonvormen, regeneratieve voeding, de welzijnseconomie en het (her)ontdekken van onze connectie met elkaar én Moeder Aarde.

Bekijk alle artikelen van Nadine Maarhuis

 Bron:  https://maatschapwij.nu/duurzaam/local-futures-helena-norberg-hodge/ 

                   https://maatschapwij.nu/duurzaam/local-futures-helena-norberg-hodge/

Genoeg eten en toch ondervoed. Zo maken we een einde aan 'hidden hunger'

 

26 juli 2022DOOR Rineke DijkingaGezondLEESTIJD: 12 MIN

 

Oranje akkers, vrachtwagens vol drijfmest en zandstormen: de signalen dat het niet goed gaat met de bodemkwaliteit worden steeds duidelijker. Die achteruitgang heeft grote gevolgen voor onze eigen gezondheid. In dit gastblog legt Rineke Dijkinga uit wat bodemuitsterving en onze gezondheid met elkaar te maken hebben.

Hoewel bodemuitsterving laag op de prioriteitenlijst staat, zou het eigenlijk op de lijst ‘acuut optreden vereist’ moeten staan. De gevolgen ervan zijn namelijk veelomvattend voor zowel onze gezondheid als die van de Aarde. In dit artikel vertel ik je hoe het komt dat de bodem uitput, wat dat doet met ons voedsel en welke gevolgen dat heeft voor onze gezondheid. Ga er maar even goed voor zitten …

Bodemuitsterving leidt tot verlies aan voedingsstoffen

Om de groei naar tien miljard wereldburgers in goede banen te leiden, moet er steeds intensiever en efficiënter voedsel geproduceerd worden, zegt de moderne industriële landbouw. Of het daadwerkelijk de wereld voedt en we er daarom mee door moeten gaan, valt echter te betwisten (leestip: Wie de wereld nu echt voedt van Vandana Shiva). Enerzijds omdat een groot deel van de wereldbevolking aan honger lijdt (hoeveel meer voedsel we ook zijn gaan verbouwen). Anderzijds omdat het rijke welvarende deel van de bevolking te weinig voedingstoffen binnenkrijgt.

Heel ongemerkt (je ziet er namelijk niets van als je een prachtige aardappel of broccoli koopt) is ons voedsel de afgelopen veertig tot vijftig jaar 70 procent minder voedingsstoffen gaan bevatten (zie onderstaande tabel). Dat is het gevolg van de steeds verdere intensivering en industrialisering van de landbouw die we sinds de Tweede Wereldoorlog hebben doorgevoerd.

Onderstaande tabel komt uit mijn boek ‘Je brein vitaal’:

Gevaarlijke tekorten

Hierdoor is onze bodem anno nu ziek, uitgeput en verarmd. En in een ‘dode bodem’ kunnen voedingsstoffen niet meer worden opgenomen door de plant. Ons voedsel wordt dus qua vitale voedingsstoffen steeds ‘leger’, en daarvan krijgen wij ‘hidden hunger’. Want wanneer wij (of dieren) deze planten eten, wordt onze wezenlijke honger naar voedingsstoffen niet gestild. En daarvan worden wij, net als de bodem, ziek, uitgeput, en verarmd. Is het niet bijzonder dat we hiervoor, bijna honderd jaar geleden, al gewaarschuwd werden?

“Veel van de huidige ziektes waaraan we lijden zijn te wijten aan gevaarlijke tekorten in ons dieet. Deze kunnen we niet genezen als we de uitgeputte bodems – waaruit ons voedsel afkomstig is – niet weer in balans krijgen. Het voedsel dat we van uitgeputte grond eten doodt ons uiteindelijk, hoeveel we er ook van eten.” – Dr. Albrecht (Emeritus Professor of Soils at the University of Missouri) in Acres Magazine in 1936

Verarmd voedsel wordt nog armer

Overigens is bodemuitputting niet ons enige probleem. Het voedsel dat van onze uitgeputte bodems geoogst wordt, gaat daarna vaak naar de fabriek. Die maakt er dan een overvloed aan houdbaar, goedkoop, bewerkt kant-en-klaar voedsel van. Door de vele bewerkingen en raffinage verdwijnen er heel wat voedingsstoffen als vitamines, mineralen, sporenelementen, vezels en antioxidanten. Wat je overhoudt: lege calorieën.

In veel westerse landen is er zoveel eten dat er per persoon zo’n 70 tot 90 procent méér op voorraad is dan de werkelijke dagelijkse voedingsbehoefte. Overgewicht, ziekte en voedselverspilling zijn logische gevolgen hiervan. Dit laat zien dat intensieve bodemuitputtende chemische landbouw niet essentieel is om alle wereldburgers te kunnen voeden. Sterker nog: een westers eetpatroon met veel bewerkt voedsel leidt tot een extra calorie-inname van zo’n 500 kilocalorieën per dag. En bijna overal waar op het westerse voedingspatroon wordt overgestapt, ontstaan ontstekingsziekten.

Is het trouwens niet ongelooflijk pijnlijk om te vernemen dat onze zorgverzekeraars beleggen in fastfood-ketens en dat ook willen blijven doen?

Hidden hunger

Door het ontbreken van wezenlijke voedingsstoffen ontstaan er vele klachten en ziektebeelden. Ook in de plant zelf. De ziektes die zo ontstaan bij de planten ‘lossen we weer op’ met bestrijdingsmiddelen als fungiciden en insecticiden. Deze vallen onder de groep ‘endocrine disrupting chemicals’ (EDC’s): ze kunnen onze hormoonbalans drastisch verstoren als we ze via water, voeding of lucht binnenkrijgen. Glyfosaat (een veel gebruikt bestrijdingsmiddel op onze meest gegeten voedingsmiddelen als soja, maïs en buitenlandse tarwe) werkt in zowel de bodem als in onze darm als een chelator: het bindt (‘vangt’) de aanwezige mineralen waardoor deze niet benut kunnen worden voor de belangrijkste taken in ons lichaam.

Mineralen en sporenelementen

Deze verstoring en vooral de afnemende mineraalgehaltes (ik noem het even voor het gemak mineralen maar officieel gaat het om mineralen en sporenelementen) hebben grote gevolgen voor onze gezondheid. Mineralen zijn bijvoorbeeld belangrijk voor de gezondheid van onze cellen, de ontgifting van toxines, de aanmaak van antioxidant enzymen en de omzetting van aminozuren. Het is niet alleen belangrijk om voldoende mineralen binnen te krijgen, het gaat ook om de juiste balans. Zo werkt ons lichaam alleen optimaal als de natrium/kalium balans in orde is. Maar ook kalium en magnesium moeten met elkaar in balans zijn. Net als calcium en magnesium, koper en zink en magnesium en silicium. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Een overmaat aan stikstof, fosfor en kalium in kunstmest heeft grote gevolgen voor de mineraalbalans in de bodem. En daarmee op het voedsel op ons bord. In ons lichaam verstoort deze overmaat allerlei balansen, waaronder de zuur/basen-balans. Daarvan kun je allerlei klachten krijgen, van huidklachten, candida-infecties en hoofdpijnen tot vermoeidheid. En chronische vormen van verzuring kunnen leiden tot bijvoorbeeld botontkalking, reuma, jicht, nier- ,gal- of blaasstenen.

“Geen enkele ziekte, inclusief kanker, kan ontstaan in een basische omgeving” – Dr. Otto Warburg (Nobelprijswinnaar 1931)

Hidden hunger betekent trouwens niet dat je in een bloedsuitslag allerlei tekorten hoeft zien. Het betekent dat er zowel absoluut als relatief te weinig mineralen aanwezig zijn om alle processen in goede banen te leiden. Daarover kun je meer lezen in mijn boek ‘Op weg naar meer energie’.

Poor diet

Corona heeft ons laten zien dat slechte voeding (‘poor diet’) van grote invloed is op ons immuunsysteem: de gevolgen van het virus waren het ernstigst bij mensen met een ‘poor diet’. Maar het gaat veel verder dan dat: ook bij de bijna tien miljoen Nederlanders met een chronische klacht/ziekte, speelt een zogenoemd poor diet een duidelijke rol. Wat de rode draad in de leefstijloorzaken van chronische ziekten – zeker de ernstige – lijkt te zijn, is:

1. Slechte voeding
2. Stress
3. Verstoorde ontgifting
4. Synthetische hormoonverstorende stoffen (EDC’s).

De ‘oplossing’: medicijnen en medisch ingrijpen

In 2021 is het medicijngebruik in Nederland weer gestegen. Per hoofd van de bevolking gebruiken we nu 1,5 medicijn per dag. Steeds meer kinderen krijgen ziektes op jonge leeftijd die vroeger alleen bij hun grootouders voorkwamen (‘sick before their time’ wordt het wel genoemd). Veel van deze medicijnen worden voorgeschreven om symptomen van hidden hunger te behandelen. Maar als hidden hunger de oorzaak is van ziektes, kan een medicijn dit helaas niet oplossen. Ook niet als je er steeds meer van gebruikt. Wist je trouwens dat het laxeermiddel macrogol het meest voorgeschreven medicijn was in 2021? En dat heel veel obstipatieklachten te maken hebben met te weinig bewegen, te weinig vocht, te weinig vezels en tekorten aan magnesium en serotonine?

Illustratie: Martijn van der Voo

Natuurlijk zijn medicijnen in veel gevallen dringend noodzakelijk en levensreddend. Het is ook niet voor niets dat onze gemiddelde levensverwachting nog steeds stijgt. Maar gemiddeld kampt een vrouw vanaf haar 42ste en een man vanaf zijn 48ste met een chronische ziekte, aldus arts en onderzoeker Remko Kuipers. Dus ook al worden we ouder, we blijven minder lang gezond.

Wat iedereen wat mij betreft over chronisch medicijngebruik zou moeten weten zijn deze vier zaken:

1. Medisch ingrijpen leidt tot ongelooflijk veel iatrogene ziekten: klachten en ziekten die ontstaan door … medisch ingrijpen! Daarnaast staan medicatiefouten in de top drie van doodsoorzaken in Nederland. In 2019 wist de KRO-NRCV te melden dat per jaar 27.000 mensen in het ziekenhuis belanden door verkeerd medicijngebruik, waarvan een groot aantal overlijdt.
2. Medicijnen verhogen de behoefte aan wezenlijke voedingstoffen, die door bodemuitputting en voedselbewerking dus al veel minder in ons voedsel aanwezig zijn. Juist mensen die medicijnen gebruiken/ziek zijn hebben een nog grotere behoefte aan vitale voedingsstoffen.
3. De meeste voorgeschreven medicijnen verstoren de bodem onder onze gezondheid: onze darmen. Daar waar zo’n 80 procent van ons immuunsysteem zich bevindt. Vooral antibiotica, metformine, maagzuurremmers en laxeermiddelen zijn in staat om de darmflora drastisch uit balans te brengen. Maar ook bètablokkers, opiaten, paracetamol, antidepressiva, statines en anticonceptie kunnen onze darmgezondheid chronisch uit balans brengen. Chronische darmdisbalans leidt uiteindelijk meestal tot ontstekingen in de darm, een lekkende darm en daardoor een verminderde opname van voedingsstoffen. Daarmee lijkt een verstoord darmmilieu aan de basis te liggen van overgewicht en vele (zo niet alle) andere ziektebeelden.
4. Onze darmen zijn onze eerste barrière tegen ongewenste, schadelijke en chemische stoffen. Als deze barrière niet optimaal werkt, worden deze stoffen opgenomen in onze bloedbaan. Vervolgens moet onze lever met deze stoffen zien af te rekenen. En hier duikt dan toch wel een flink probleem op: om dit te kunnen doen heeft onze lever mineralen nodig. Slaagt onze lever niet voldoende in zijn ontgiftingstaak, dan slaat ons lichaam deze stoffen op in onze vetste weefsels: brein, borsten, prostaat en buik.

Wat kan jij doen?

Gelukkig is er best veel dat je zelf kunt doen om toch alle benodigde voedingsstoffen binnen te krijgen. Denk aan:

Stop alleen dingen in je mond met 100 procent voedingswaarde. Ook al eten we braaf volgens de richtlijnen: een verarmde bodem geeft verarmd voedsel. Ons ‘dagelijks brood’ bevat al lang niet meer alle cruciale voedingsstoffen. Door juist weer zelf je eten en je feesthapjes van onbewerkte (biologische) voedingsmiddelen te bereiden, heb je nog steeds te maken met de uitputting van de bodem, maar niet met de degradatie van voedingswaarde door de bewerking en raffinage door de industrie. En dat is pure winst! Daarbij: door weer écht met eten bezig te zijn, creëren we ook direct weer een stukje verbondenheid met eten. En werken we aan herstel van onze connectie met de leveranciers van ons voedsel: de bodem, de boer en de natuur. Dat is mijn stellige overtuiging.

      Illustratie: Martijn van der Voo

Hoop hebben en actief aan de slag te gaan. Hoop is (volgens Jane Goodall) iets anders dan vals optimisme. Het is een koppige vastberadenheid, hoop betekent actie blijven ondernemen, hoop werkt aanstekelijk. En creëert zo elke dag meer mensen die een stap zetten door in actie te komen voor het welzijn van bodem, plant, mens en dier. Met elke euro die je uitgeeft aan boodschappen maak je een keuze in welke wereld je wilt leven. En ook al doen we het niet voor onszelf … er komen hopelijk nog vele generaties na ons. Laten we dan voor hen actief aan de slag gaan en de bodemproblemen niet op hen afschuiven.

Laat de hoop je toch een keer in de steek, kijk dan eens een film als ‘Kiss the ground’, ‘The biggest little Farm‘, de adembenemende film ‘Fantastic Fungi‘ of ‘Lessons of the Loessplateau‘. Aanstekelijk en bemoedigend om te zien hoeveel mensen er bezig zijn om de Aarde weer te regenereren. En hoe ongelooflijk veel veerkracht de natuur/de bodem heeft. Ook hier in Nederland trouwens, wat zijn er machtig mooie projecten gaande bij regeneratieve boeren. Zie ook mijn blog ‘Zullen we weer verliefd worden?’

Wees betrokken met natuur-, voedsel- en gezondheidsvaardigheden. Alles wat leeft, of dat nu de bodem, een micro-organisme, een dier, een plant of een mens is, is qua gezondheid gebaat bij symbiose en samenwerking. Op de een of andere manier zijn we, zeker in de landbouw en gezondheidszorg, de weg in geslagen naar strijd, bestrijding, ongedierte, plagen, elimineren, uitroeien etc. Terwijl dat uiteindelijk een doodlopende weg is, omdat alles in de natuur een schakeltje is in het ecosysteem. Haal je één schakel weg dan klopt de balans in het systeem niet meer en verdwijnt de veerkracht. Zou het niet fantastisch zijn als elk mens weer vaardigheden krijgt op het gebied van de natuur, ons voedsel en onze gezondheid? En wachten op de overheid hoeft echt niet, we kunnen dat toch zelf oppakken? In elke regio kun je mensen bij elkaar brengen die deze kennis weer overdragen op andere mensen. Des te jonger we weer betrokkenheid en compassie ontwikkelen voor alles wat leeft, ons voedsel en onze gezondheid, des te groter de winst. Op alle fronten.

“De mens kan niet bestaan als alles wat onplezierig is wordt verwijderd, in plaats van begrepen” (wijsheid van de Cree-indianen)

Als burger kun je elke dag iets doen als het om de gezondheid van de bodem en jouw voedsel gaat. Want wie gaat voor zijn eigen gezondheid, gaat automatisch voor de gezondheid van de Aarde en al wat daarop leeft. Mijn website en boeken staan vol met tips en bijna 600 eenvoudige en (h)eerlijke recepten om je een stap op weg te helpen. Of kom naar een lezing of training, zoals deze waar je leert hoe je in je eigen tuin en omgeving meer kunt doen voor de biodiversiteit.

Wil je meer verhalen van onze ambassadeurs lezen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief en krijg ons laatste e-magazine cadeau. 

Oorspronkelijk gepubliceerd op 12 mei 2022. Laatste update: 26 juli 2022.

 

   Rineke Dijkinga

Meer dan de helft van de Nederlanders heeft een chronische aandoening. En dat is voor een schrikbarend groot deel te wijten aan een gebrek aan voedingsstoffen. Earth keeper en health keeper Rineke Dijkinga is vastbesloten het tij te keren.

Bekijk alle artikelen van Rineke Dijkinga

 

https://maatschapwij.nu/vitaal/hidden-hunger-rineke-dijkinga/

Bio-ingenieur Eric de Maerteleire: "We moeten terug naar onbewerkte, authentieke voeding”

 

7 september 2021  DOOR Marije Remme  linkGezondLEESTIJD: 7 MIN

Het stikt van de fabels in voedingsland. Wat is nou waar en wat is complete onzin? Eric De Maerteleire, bio-ingenieur en doctor in Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen, doet letterlijk een boekje open. “De gewichtstoename in westerse landen is ongekend. We zijn naar een maatschappij geëvolueerd waar de verbinding met de Aarde en de natuur helemaal zoek is. We moeten terug naar onbewerkte, authentieke voeding.” 

In de afgelopen jaren schreef Eric de Maerteleire drie boeken over voeding waarin hij fabels weerlegt en laat zien waarom en hoe de feiten kloppen. Over zijn laatste boek – ‘Fabels en feiten over voeding en gezondheid’ – gingen we met hem in gesprek.

U stelt dat er veel onwetendheid is over het immuunsysteem en dat – anders dan veel mensen denken – het immuunsysteem níet iets is dat we zomaar hebben en waarin niks fout kan gaan. Het is juist beïnvloedbaar en er kan veel fout gaan. Hoe kunnen we ons immuunsysteem boosten?

 

“Veel mensen hebben een verzwakt immuunsysteem. Dat leidt tot auto-immuunziekten en meer allergieën die opduiken. Een verzwakt immuunsysteem is voor een groot deel te wijten aan onze manier van leven, onze levensstijl. Er zijn vier dingen die we kunnen doen om een positieve invloed te hebben op ons immuunsysteem: gezonde voeding, genoeg bewegen, een goed slaappatroon en stress beheersen.”

Als bio-ingenieur bent u gespecialiseerd in voeding. Met welke voeding kunnen we ons immuunsysteem versterken?

“De voornaamste parameter om ons immuunsysteem op te krikken is vitamine D. Het gehalte in ons bloed moet tussen de veertig en zestig nanogram per milliliter zijn, optimaal is vijftig à zestig. Mensen met te weinig vitamine D zijn kwetsbaar voor aandoeningen. Loop daarom eens bij de huisarts naar binnen om het te laten meten. Immers: meten is weten.

Daarnaast zijn zink, selenium, magnesium, foliumzuur en vitamine C belangrijk voor je immuunsysteem.”

Nog even over die vitamine D, hoe komt het dat we daar zo’n tekort aan hebben? En belangrijker: wat doen we eraan?

“Wij mensen zijn evolutionair gezien zo gebouwd dat we altijd zijn blootgesteld aan de zon. Op die manier maken we vitamine D aan. Voor veel mensen is de hoofdbron van de aanmaak van vitamine D weg: we komen te weinig buiten, zitten vastgeroest achter onze computers. Daarbij komt dat vanaf ongeveer zestig jaar de lichaamseigen productie van vitamine D afneemt. En dat leidt tot tekorten: zo’n 85 procent van de ouderen heeft een serieus tekort aan vitamine D.

Vitamine D zit in vette vissoorten zoals makreel, zalm en haring, maar via voeding krijg je nooit genoeg vitamine D binnen. Daarom is het belangrijk om elke dag een kwartiertje buiten te lopen. Op die manier maak je genoeg vitamine D aan. Ouderen adviseer ik om supplementen te nemen.”

Het klinkt alsof vitamine D een ‘superfood’ is. Bestaat er zoiets als een superfood?

“Nee, er bestaan geen silver bullets. Geen enkele molecuul kan voor ons hele lichaam zorgen. Het gaat erom dat het geheel goed moet zijn. Dus niet alleen je voeding moet op orde zijn, je hele patroon moet gezond zijn.

Als je een mooie gezonde huid wilt hebben moet je niet de hele dag in de zon gaan liggen, dan ga je eruit zien als een gebraden kip. Je kunt dan nog zoveel groene thee met antioxidanten drinken, het werkt niet. Je hele leefpatroon moet gezond zijn.”

Wat is nu zo’n typisch gezond voedingspatroon?

“Het Mediterrane voedingspatroon – dat op de UNESCO lijst van ‘immaterieel cultureel erfgoed’ staat – is heel gezond. De basis van dat dieet is koudgeperste olijfolie. Verder bestaat het grotendeels uit groenten, fruit, noten, peulvruchten, volle granen, magere zuivelproducten, gevogelte en (vette) vis. En een matig alcoholgebruik. Het patroon bestaat alleen maar uit authentieke originele producten, géén bewerkte producten. Rood vlees en suiker worden ook weinig of niet gegeten.

Ik heb in Griekenland gezien dat mensen met dit voedingspatroon op oudere leeftijd nog heel gezond zijn. Maar het ligt ook aan hun levensstijl; ze zijn veel meer in beweging, rusten veel meer en ze hebben minder stress. Bijna niemand heeft een weegschaal, maar ze eten veel minder calorieën op een dag dan wordt aangeraden. Ze eten hun buik voor tachtig procent vol. Calorierestrictie noemt men dat. Dat is waar ik ook voor pleit. Dit alles houdt de mensen daar uitermate gezond.

En dan wil ik nog toevoegen: eet gekleurd. Hoe meer kleuren er op je bord liggen, hoe meer verschillende voedingstoffen je binnenkrijgt. En dan bedoel ik geen dingen met ‘aardbei-smaak’ want daar zit natuurlijk geen enkele aardbei in. Vergeet ook niet om elke week 150 gram vette vis te eten. In België zeggen we: hoe vettiger hoe prettiger.”

Over vet gesproken, we zien de laatste jaren steeds meer mensen met overgewicht. Waardoor wordt dat veroorzaakt?

“De gewichtstoename in westerse landen is de laatste jaren ongekend. In België heeft zestien procent van de bevolking obesitas, in Nederland is dat veertien procent. In de Verenigde Staten heeft 35 procent van de volwassenen obesitas. Het gemiddelde BMI (Body Mass Index) stijgt continue. Wat betreft gewicht en eten gaat onze maatschappij totaal de verkeerde kant op.”

“Glucosestroop is geen slang, maar een anaconda wurgslang”

“Dat heeft verschillende redenen. De hoofdreden is het grootste probleem van de voeding van vandaag de dag: toegevoegde suikers. De ellende van toegevoegde suikers is begonnen na de Tweede Wereldoorlog, toen werd van de overschotten mais in de Verenigde Staten ‘high fructose corn syrops’ gemaakt. Deze glucosestroop werd overal aan toegevoegd ter vervanging van verzadigd vet, waarvan we toen dachten dat het de oorzaak was van gewichtstoename. Maar het hielp niks: mensen werden nog dikker. Dé grote dikmaker, de hoofdschuldige in dit hele debat, is toegevoegde suiker. Glucosestroop is geen slang, maar een anaconda wurgslang. Als je bewerkte rommel eet krijg je daar veel te veel van binnen. Dat leidt tot hart- en vaatziekten, leververvetting, kanker en allerlei andere aandoeningen.

“We zijn naar een maatschappij geëvolueerd waar de verbinding met de Aarde en de natuur helemaal zoek is”

We zijn naar een maatschappij geëvolueerd waar de verbinding met de Aarde en de natuur helemaal zoek is. We moeten terug naar onbewerkte, authentieke voeding. ‘Eat real food’, zoals een Amerikaanse collega van mij ooit zei.”

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we weer gezond worden?

“We moeten ervoor zorgen dat ons lichaamsgewicht een gezonde waarde heeft. Ons BMI moet tussen de twintig en vijfentwintig zijn. Met andere woorden: we moeten beginnen gewicht te verliezen.

Mijn advies om dat te doen is: beperk koolhydraten tot dertig procent, eet zaken die eigen zijn aan het Mediterrane voedingspatroon en als je het wilt versnellen: intermittent fasting. Ik ben zelf voorstander van het tien-veertien patroon, dat is goed vol te houden.

Als mensen deze drie dingen gaan doen, vallen ze op een gezonde manier af. Je buikje gaat weg, je wordt gezond en fit en heel belangrijk: je creëert een patroon waar je in de lengte der dagen profijt van gaat hebben. Dit voedingspatroon past ook perfect bij respect voor de natuur.”

U heeft in korte tijd drie boeken geschreven. Heeft u daarmee een bepaald doel voor ogen?

“Er zijn zoveel verhalen in voedselland, en heel veel ervan is niet waar. Tegen al dat soort dingen moeten wij wetenschappers opboksen. Dat is een van de redenen dat ik die boeken schrijf. Een andere reden staat in mijn boek, en is: het ga jullie allen heel goed. Dat hoop ik voor mijn medemens. Als bio-wetenschapper die voeding heeft gestudeerd kan ik weg uit die ivoren toren en de kennis die gepubliceerd wordt over voeding op een begrijpelijke manier vertalen zodat iedereen het kan lezen. De primaire opdracht in het leven is om anderen te helpen. De ene verzorgt katten, de ander werkt in een zorgcentrum, en ik schrijf boeken.”

Meer weten over voeding en gezondheid? Het boek ‘Feiten en fabels over voeding en gezondheid‘ vind je op YouBeDo.

Iedere week tips en artikelen vol blikverruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons nieuwste e-magazine. Inspiratie gegarandeerd!

 Marije Remmelink

Door betekenisvolle helden te interviewen of door zelf in de materie te duiken vind ik opheldering over ingewikkelde zaken en leg ik misstanden in de maatschappij bloot. Ik wil laten zien dat en hóe het anders kan, en waarom we dat diep van binnen eigenlijk allemaal willen. Zo kunnen we samen koers zetten naar een sociale, duurzame en vitale maatschappij.

Bekijk alle artikelen van Marije Remmelink

 

Bron: https://maatschapwij.nu/vitaal/eric-de-maertelaire-voeding/