1 december 2020
Door board member Wim Vandenbussche voor Datapanik.org.
Een column in de Volkskrant zette nog eens op een rijtje waarom Bits of Freedom deze week op twitter terecht sprak van “een ochtend vol kippevel”. Aanleiding was een “even toevallige als ongelukkige samenballing van (technologische) nieuwtjes die allemaal gretig aan de privacy knabbelen”.
(…) de
Amerikaanse dienst NSA blijkt Nederland te bespioneren vanuit Denemarken; de
Nederlandse politie koopt nog meer drones die gaan helpen bij het
surveilleren; Nederland heeft de primeur met slimme camera’s die registreren of je
achter het stuur aan het appen bent; Grapperhaus wil een groot digitaal register aanleggen waarin alle
tweedehands spullen en personen die ze aanbieden verplicht worden opgeslagen én
het Nederlandse leger heeft een experimenteel datacentrum opgetuigd dat het
onlinegedrag van Nederlanders in kaart brengt.
De krant
voegt er een reactie aan toe van Dennis Broeders, universitair hoofddocent
veiligheid en technologie aan de Universiteit Leiden.
“Stap voor stap kruipt de overheid steeds dieper in mensen. Elke aparte stap om
dat te doen lijkt redelijk, maar alles bij elkaar is de impact van al die
stappen veel groter dan alle stappen opgeteld.”
Het is een ontwikkeling die al
langere tijd aan de gang is, maar de laatste tijd in een stroomversnelling is
geraakt – niet alleen in Nederland maar even goed in België. De Coronacrisis
heeft op dat gebied heel wat deuren geopend die vroeger gesloten waren, maar
het is zeker niet de enige aanleiding. De overheid wil steeds verder het
privéleven van burgers binnendringen en gebruikt daarvoor alle technologieën
die voorhanden zijn. Experimenteel of bewezen. Legaal of over de rand.
In een uitgebreider artikel over de
datahonger van de overheid wijst Broeders op de gevaren van dit type
overheidsdenken.
“We hebben een nieuwe, shiny tool
om het op te lossen. Vaak klinkt dat redelijk, zoals het plausibel is om met
slimme camera’s appende bestuurders te pakken. De privacyzorgen worden
geadresseerd in een wet of een regel (‘de inzet moet proportioneel zijn’).
Vervolgens ziet niemand het risico van de inzet van al die technologieën en
dataverzamelingen samen. Dat vind ik fascinerend. Dat heeft te maken met het
aard van het risico. Bij een kernbom is dat duidelijk: de kans dat een
ontploffing zich voordoet is nihil, maar de impact als het wel gebeurt, is
gigantisch. In de digitale samenleving zit het risico overal een beetje. Privacy
wordt her en der een beetje geschonden, data worden op diverse plekken
verzameld en her en der is een datalek. Maar dat het risico verspreid is, maakt
het niet minder groot of ernstig. Het wordt alleen niet zo ervaren.”
Broeders eindigt met de bedenking
dat je eigenlijk “een manier zou moeten vinden om de uitbreidende ‘datahonger’
van de overheid net zo terug te dringen als dat ie ontstaat: stap voor stap een
beetje eraf.” Zo simpel als het klinkt zal het in de praktijk zeker niet zijn.
Maar het moet kunnen, ook al zal het een werk van lange adem blijven. Daarvoor
is de inzet te hoog. En het zou mooi zijn als we in het vervolg “vele ochtenden
vol kippevel” kunnen tweeten omdat de datahonger van de overheid (en neem er
maar de bedrijven bij) weer wat teruggedrongen is.
Door board member Wim Vandenbussche, datapanik.org.
Ministry of Privacy
https://ministryofprivacy.eu/2020/12/01/stap-voor-stap-kruipt-de-overheid-steeds-dieper-in-mensen/
