Christophe Degreef 12/3/2024 Leestijd 3 minuten
Dries Van
Langenhove. foto © Belga Image
‘Je moet moreel laakbare zaken niet via het recht
bestraffen’, zegt jurist Rik Torfs bij het vonnis-Van Langenhove. Ook Abou
Jahjah heeft vragen.
De veroordeling van politicus Dries Van Langenhove tot één jaar effectieve celstraf en ontzetting uit zijn burgerrechten wegens onder meer inbreuken tegen de negationismewetgeving, racisme, aanzetten tot haat en belaging, weekt heel wat reacties los in Vlaanderen. Jurist Rik Torfs en opiniemaker Dyab Abou Jahjah nemen het voor Van Langenhove op. Jihad Van Puymbroeck, die zich burgerlijke partij stelde, is dan weer blij dat de rechtbank een streep in het zand trekt.
‘Dit vonnis is een
gevaarlijk juridisch precedent’, zegt Torfs. ‘België begint een land te worden
waar je beter op je woorden let.’
‘Zulke vonnissen
zijn kenmerkend voor een samenleving die zich minder goed in haar vel voelt, en
die meer dingen wil gaan verbieden. Het zegt iets over het gebrek aan
vitaliteit van de samenleving als men meningen via de rechter beknot.’
Interpretatie
Torfs
viseert meer de politiek dan de rechterlijke macht in deze zaak. ‘De wetgever
is eigenlijk de hoofdschuldige in dit soort strafuitspraken rond vrije
meningsuiting. Zij hebben allerlei wetten gemaakt die de vrijheid van
meningsuiting beperken, en die op verschillende manieren kunnen worden
geïnterpreteerd.’
‘De interpretatie
van vage wetten hangt in grote mate af van de smaak van de rechter die ze
toepast. Zeker in politiek gevoelige dossiers zoals de zaak-Van Langenhove is
dat het geval. Daarom is het gevaarlijk als een rechter überhaupt over zoiets
interpretabel als vrijheid van meningsuiting verregaande uitspraken kan doen.’
‘De wetgever maakt
een fout als hij zaken die moreel laakbaar zijn in een samenleving, zoals de
uitspraken en internetmemes van Van
Langenhove, persé via het recht wil bestraffen. De trend om dat te doen is een
bedreiging voor de rechtstaat. Moraal is te vaak aan discussie onderhevig. Neem
nu de negationismewet. In België was het ontkennen van de holocaust pas
strafbaar vanaf 1995, voordien niet.’
Pedofilie
Zal
dit vonnis zich vertalen in het stemhokje? Torfs: ’Mensen gaan nu
waarschijnlijk nog meer geneigd zijn om voor het Vlaams Belang te stemmen, ja.’
‘Wat echt jammer is,
is dat het vonnis-Van Langenhove door een deel van de bevolking en de politiek,
met andere rechterlijke uitspraken zal worden vergeleken. Bijvoorbeeld met de
zedenzaak met minderjarigen rond tv-figuur Nicolas Caeyers. Je moet die zaken
gescheiden houden en uitspraken op zichzelf beoordelen. Als politicus moet je
dat niet doen, een pedofiliezaak vergelijken met een zaak over vrije
meningsuiting.’ (Torfs heeft het
hier over Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken, red.)
Staat er dan voor
Torfs geen rem op de vrijheid van meningsuiting? ‘De enige beperking die
acceptabel is, is wanneer het woord omgezet wordt in daad. Vandaar dat ik me
onthoud over commentaar over het luik “belaging” in het vonnis-Van Langenhove.
Hij is ook veroordeeld voor het online belagen van opiniemaakster Jihad Van
Puymbroeck.’
‘Stomme
wetten’
Een
soortgelijk geluid bij activist Dyab Abou Jahjah: ‘Voor mij is een veroordeling
van iemand vanwege zijn of haar ideeën, hoe verwerpelijk ook, altijd
verwerpelijker dan die ideeën zelf’, zo schrijft Abou Jahjah op X/twitter.
‘Dat is altijd mijn
standpunt als democraat geweest en dat blijft zo. Schaf al die stomme wetten
die meningen en expressie verbieden af. Meningen bestrijd je met meningen en
niet in rechtbanken. Alleen laster en smaad en het direct aanzetten tot geweld
mogen wettelijk verboden blijven.’
Ook Abou Jahjah
plaatst het vonnis in een politieke context. Hij beschuldigt het establishment
van hypocrisie: ‘Dries Van Langenhove deelde internetmemes (die spotten met de Holocaust, red.), maar veroordeelde
bijvoorbeeld wel de genocide in Gaza. Je hebt establishmentpolitici die
politiek correct zijn, maar de genocide (Abou Jahjah heeft het over Gaza,
red.) steunen. Wie is gevaarlijker voor de samenleving? Wie creëert
verdeeldheid in de samenleving?’, zo vraagt hij zich af.
‘Van Langenhove is
ook een stem van vele jongeren en niet alleen als het gaat over het debat rond
multiculturalisme. Ook op veel andere gebieden. Repressie tegen hem versterkt
hem en zijn project. Het maakt hem tot een martelaar van het vrije woord in de
ogen van die jongeren. Dat men de illusie koestert dat dit hem zal verzwakken
toont aan hoe kortzichtig men is.’
Streep
in het zand
Een
heel ander geluid bij ex-VRT-opiniemaakster Jihad Van Puymbroeck. Zij stelde
zich burgerlijke partij in deze zaak.
‘Met de uitspraak
hoop ik niet alleen rechtvaardigheid te verkrijgen voor mezelf, maar ook een
deel van de angst weg te halen bij anderen, en op die manier te werken aan een
samenleving waar iedereen zichzelf mag zijn en zich vrij mag uitdrukken zonder
agressie, het verlies van een job, of geweld’, schrijft van Puymbroeck op sociale media.
‘Hoewel ik besef dat
Justitie niet op zichzelf maatschappelijke problemen kan oplossen, weet ik wel
dat het belangrijk is dat er door de rechtbanken grenzen worden gesteld. Daarom
stelde ik me burgerlijke partij, in de hoop dat de rechtbank een streep in het
zand trekt tegen Van Langenhove en Schild & Vrienden.’
‘Ik ben niet de
eerste, maar zeker ook niet de laatste die een dergelijke aanval meemaakt.
Vandaag de dag heeft Dries Van Langenhove nog meer middelen ter beschikking.
Haatcampagnes en intimidatie zijn onderdeel geworden van de politieke cultuur.’
Dries
Van Langenhove zelf kondigt via zijn advocaat aan in beroep te gaan tegen het
vonnis. Hij was niet aanwezig in de rechtbank.
