Staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie kondigde woensdag het staatsnoodrecht af, waardoor gemeenten verplicht zijn om vluchtelingen op te vangen. Met de noodwet kunnen panden worden gevorderd, maar dat is volgens Van der Burg ‘voorlopig niet nodig’.
De staatssecretaris ziet ‘voor de activering van dergelijke (verdergaande) noodbevoegdheden, waarbij ook grondrechten in het geding zijn, op dit moment onvoldoende aanleiding’.
Journalist Annelies Strikkers verdiepte zich in de noodwet en heeft er een Twitterdraad aan gewijd. Het staatsnoodrecht is een paraplubergrip voor allerlei wetten in het geval van buitengewone omstandigheden, waaronder ook de Wet verplaatsing bevolking, licht ze toe.
Past niet meer bij deze tijd
Onderzoekers van de Open Universiteit hebben geconcludeerd dat het staatsnoodrecht niet meer bij deze tijd past. Het is te complex en verspreid over veel verschillende wetten. Bovendien sluit het niet goed aan bij wat de overheid nodig heeft om huidige en toekomstige crises te beheersen, aldus de onderzoekers, die pleiten voor een grondige vernieuwing.
Opmerkelijk genoeg werd op 31 maart aangekondigd dat de Wet verplaatsing bevolking in werking zou worden gesteld omdat er een te grote toestroom ontheemden uit Oekraïne zou zijn. Dat terwijl in de wet bepalingen zijn vastgesteld om de eigen bevolking te beschermen. “Zijn wij één land met Oekraïne?” vraagt Strikkers. “Nee.”
Ze wijst erop dat op dit moment artikel 2c en artikel 4 van de wet in werking zijn getreden. Artikel 2c stelt dat ‘deze wet tevens van toepassing is op volksverplaatsingen op grote schaal, welke niet het gevolg zijn van een last tot verplaatsing’. In artikel 4 valt te lezen: “Indien het de ontruiming en de afvoer betreft, kunnen onze ministers en indien het de huisvesting en verzorging betreft kan onze minister van Binnenlandse Zaken richtlijnen of aanwijzingen geven of doen geven aan de burgemeester met betrekking tot diens in het vorige lid omschreven taak.”
Het gaat hier dus om bevoegdheden van de overheid om burgemeesters te dwingen tot ontruimen, afvoeren, registreren, verzorgen en (elders) huisvesten.
Gedwongen om te vertrekken
In de toelichting op het Koninklijk Besluit staat dat er op den duur verdere bevoegdheden kunnen worden ingezet uit deze wet. “Dat kan bijvoorbeeld gelden voor activering van de bevoegdheid om verplaatsing van personen te gelasten (artikelen 2a en 2b) om zo spreiding over Nederland mogelijk te maken, of de bevoegdheid om het gebruik van panden te vorderen (artikel 7, eerste lid).”
Hierdoor kun je als Nederlander gedwongen worden om te vertrekken of je te verplaatsen, benadrukt Strikkers.
In het eerste lid van artikel 7 staat: “De burgemeester kan ten behoeve van verplaatste en te verplaatsen personen hetzij het beschikbaar stellen in gebruik van woonruimte, gebouwen en andere onderkomens, zo nodig met inventaris, hetzij onderbrenging, al of niet met onderhoud, vorderen. De vordering kan in werking treden zodra de beslissing daartoe is bekendgemaakt op de daarbij bepaalde wijze.”
Is dit opzet?
Dus zou de burgemeester niet alleen lege kantoorpanden kunnen vorderen, maar ook je eigen huis inclusief inventaris, legt Strikkers uit.
Ze concludeert: “De overheid zet weer grondrecht schendende maatregelen in voor een probleem dat ze zelf creëren. Wat hier gebeurt, is onrechtmatig.”
“Samen met de torenhoge inflatie, voedseltekorten, immigratie, hoge belastingen, zal dit tot niets goeds leiden. Is dit opzet?”
