10 april 2022DOOR Nadine MaarhuisGroenLEESTIJD: 8 MIN
Door economieën te lokaliseren, kunnen we mens en natuur helen, weet
Helena Norberg-Hodge. Met Local Futures bouwt ze aan een wereld waarin lokaal
het nieuwe globaal is: “Op lokaal niveau kun je de behoeften van de gemeenschap
en de Aarde weer centraal stellen, in plaats van de verlangens van grote
bedrijven.”
Stel je een economisch systeem voor dat vrijwel volledig lokaal is. We
weten waar onze spullen vandaan komen en onze levensbehoeften – zoals voeding
en energie – vervullen we in de regio. Verpakkingen zijn hierdoor vrijwel
overbodig geworden en onze uitstoot is sterk gedaald. Natuurlijk zijn er
uitdagingen, maar we werken samen met de elementen, elkaar en de natuur, en dat
maakt gezond en gelukkig.
Na zich jarenlang in de kracht van lokaal verdiept te hebben weet
auteur, filmmaker en oprichter van Local Futures Helena
Norberg-Hodge dat we van dit droombeeld realiteit kunnen maken. Zodra dingen
zich op een menselijke schaal afspelen, verdwijnen destructieve praktijken
namelijk als vanzelf. Een ‘multipliereffect van oplossingen’, noemt
Helena dit. “Alle crises komen voort uit ons geglobaliseerde economische
systeem dat veel te veel macht heeft gegeven aan corporate hebzucht.
Door die macht terug te geven aan lokale bewoners en bedrijven kunnen we onze
samenlevingen transformeren. Geen enkele weldenkende gemeenschap zou – zoals
onze overheid wél doet – immers concluderen: ‘Oh, we vervuilen het water en nu
wordt het verkocht in flesjes, en we hebben het bos gekapt, dat is vooruitgang
voor onze gemeenschap.’”
“In een lokaal
voedselsysteem kun je de prijs van het meest voedzame en biologische eten
verlagen, terwijl de winst voor de boer enorm toeneemt”
Het globale voedselsysteem…
Neem voedsel. Om maar met de deur in huis te vallen: Het huidige globale
voedselsysteem is volledig ontspoord. Het Verenigd Koninkrijk exporteert
jaarlijks 270
miljard liter melk en importeert 170 miljard
liter. Argentijnse peren worden verpakt in
Thailand en verkocht in de Verenigde Staten. En de helft van alle Alaskaanse
vis wordt verwerkt in China, om vervolgens weer teruggestuurd
te worden naar Amerikaanse supermarkten. Al dit heen en weer gesleep betekent
dat ons voedsel verpakkingen en chemicaliën nodig heeft om ‘vers’ te blijven.
En omdat boeren voor de wereldmarkt produceren, worden ze gedwongen steeds
verder op te schalen, met monoculturen, pesticiden en bio-industrie als gevolg.
Video Link: https://youtu.be/TnGz8E4Xwzg
Halen we voedselproductie dichterbij huis, dan verandert alles. Helena:
“Diversiteit komt tot bloei. Mensen maken zich niet langer druk over of iedere wortel wel even groot is, omdat ze al
pratende met boeren ontdekken dat onbespoten voedsel er zo uitziet. Dus opeens
bevinden boeren zich in een situatie waarin de markt hen aanmoedigt om te doen
wat de natuur nodig heeft.”
“In de meeste supermarkten krijgt de boer minder dan tien procent van de
verkoopprijs, terwijl ze op boerenmarkten zo’n 80 procent ontvangen, soms zelfs
meer”, gaat Helena verder. “Dit betekent dat je de prijs van het meest voedzame
én biologische voedsel kunt verlagen terwijl de winst voor de boer enorm
toeneemt.”
“We moeten onszelf
veel bewuster met elkaar verbinden, niet alleen op een niet-competitieve
manier, maar op een diep ondersteunende manier”
Tel daarbij op dat in lokale voedselsystemen: 1) Boeren in contact
staan met consumenten en zo hun voorkeuren leren kennen, 2) voedselkilometers
drastisch afnemen, 3) de noodzaak voor plastic verpakkingen zo goed als
verdwijnt (omdat voedsel niet langer beschermd hoeft te worden tijdens
ellenlange transporten), 4) voedselverspilling afneemt omdat boeren producten
die er niet ‘perfect’ uitzien ineens wel kunnen verkopen en 5) boodschappen
doen zoveel fijner is. Helena: “Een vriendin vertelde laatst dat ze iedere week
naar drie boerenmarkten gaat vanwege de sfeer. Het is levendig, je ziet overal
ouders met hun kinderen en op de meeste boerenmarkten zijn er kansen voor
lokale muzikanten en ambachtsmensen.”
Helena aan het werk op een boerderij in haar gemeenschap. Foto door:
Local Futures
Zo creëren we een lokale wereld
Naast het ondersteunen van lokale voedselsystemen – bijvoorbeeld door
boerenmarkten te bezoeken of lid te worden van een Community Supported Agriculture programma
– is er nog veel meer dat je kunt doen om van lokaal het nieuwe globaal te
maken. Helena geeft tips:
1) Spendeer en investeer je geld lokaal
- Koop
lokaal: Hoe
langer geld in de lokale economie circuleert, hoe meer lokale bewoners,
burgerinitiatieven en bedrijven het bereikt. Dus wanneer je iets nodig
hebt (nieuw of tweedehands), vraag jezelf af: waar kan ik dit in mijn
gemeenschap vinden?
- Sluit
je aan bij een ‘support
your locals’ campagne: Deze campagnes maken
mensen bewust van de verborgen sociale en
ecologische kosten van ‘goedkope’ consumptiegoederen die
aan de andere kant van de wereld worden gemaakt, en motiveren consumenten
daarmee om hun inkopen lokaal te doen. Zelfs als dat íets meer uitgeven
betekent.
- Omarm
gemeenschapsmunten: Veel steden, dorpen en organisaties hebben lokale munten,
tijdbanken en zogenaamde LETS (Local Exchange Trading Systems)
gecreëerd: uitwisselingssystemen waaraan alleen lokale bewoners en
bedrijven kunnen deelnemen. Deze alternatieve vormen van geld stimuleren
de lokale economie en zorgen ervoor dat mensen met weinig ‘echt’ geld ook
kunnen meedoen aan het gemeenschapsleven.
- Investeer
in je regio: Investeer
je geld niet in uitbuiting en vervuiling, maar in projecten en bedrijven
die sociale en ecologische winst creëren voor jouw regio, bijvoorbeeld
via Oneplanetcrowd.
2) Regel je basisbehoeften dichtbij huis
- Ga
voor lokale energie: Net zoals het logisch is om voedsel dichtbij consumenten te
produceren, is het ook logisch om energie dichtbij gebruikers te
genereren. Door lid te worden van een lokale energiecoöperatie, of er zelf
eentje te starten, draag je bij aan een wereld zonder enorme
energienetwerken die grond en hulpbronnen opslokken. Bovendien betekent
investeren in gedecentraliseerde energiebronnen minder (politieke) macht
voor corporate energiegiganten.
- Wonen
in gemeenschappen: Ondanks dat lokale overheden nog steeds veel aanmoediging
nodig hebben om regels te veranderen en projecten van de grond te krijgen,
ontstaan op steeds meer plekken ecologische gemeenschappen waarin
mensen in harmonie met elkaar en de natuur leven. Op Global Ecovillage Network Nederland vind
je een eco-dorp bij jou in de buurt.
3) Stimuleer plaatsgebonden onderwijs en zorg:
- Regeneratief
onderwijs: In
plaats van kinderen voor te bereiden op een lokaal bestaan en hen de tools te
geven om regionale uitdagingen op te lossen, stomen standaard curricula
kinderen klaar voor een toekomst in het geglobaliseerde economische
systeem. Gelukkig erkennen steeds meer ‘alternatieve scholen’
het belang van vrijheid en creativiteit, natuureducatie en klassen met scholieren van
alle niveaus. Door je kind(eren) voor zo’n school op te geven
of onderwijspioniers met je tijd en skills verder te
helpen, kunnen we regeneratief onderwijs een boost geven.
- Preventieve
gezondheidszorg: Alhoewel
conventionele zorg altijd een belangrijke rol zal blijven spelen, valt er
een wereld te winnen door preventieve, holistische en natuurlijke behandelvormen en medicijnen –
die niet gecontroleerd worden door grote farmaceuten – meer ruimte te
geven.
4) ‘Moeder’ de wereld om je heen:
- Herstel
de Aarde: We
hebben onze ecosystemen dusdanig beschadigd dat we inmiddels op een punt
zijn gekomen waar we mensen nodig hebben om onze bodem, biodiversiteit,
rivieren en het klimaat te herstellen. Dus ‘moeder’ de wereld om je heen,
bijvoorbeeld door een guerrilla gardener te
worden of je eigen tuin om te toveren tot
mini-natuurgebiedje.
Heb je de smaak te pakken en wil je meer tips? Bekijk de Localization
Action Guide.
Met beleid voor de wereld
Om wat Helena noemt ‘kleine schaal op grote schaal’ te creëren, moeten
dit soort bewegingen van onderaf samengaan met top down actie.
“Overheden hebben grote bedrijven via vrijhandelsverdragen carte
blanche gegeven, en zo oneerlijke concurrentie voor lokale ondernemers
gecreëerd. We hebben internationale beleidsmaatregelen nodig die macht
decentraliseren en ervoor zorgen dat corporates die zich destructief gedragen
het in hun zakken gaan voelen.”
“Kleinschalige ecologische productie is arbeidsintensief, en op dit
moment wordt arbeid flink belast. Door hulpbronnen, energie en vervuiling
zwaarder te belasten dan arbeid kunnen we deze disbalans herstellen”, legt
Helena uit. “En door niet langer fossiele brandstoffen en industriële landbouw,
maar duurzame energie en lokale voedselproductie te subsidiëren, kunnen we een
wereld creëren waarin globale productieketens, monoculturen en bio-industrie
ook financieel onhoudbaar worden.”
Van een ik- naar een wij-mentaliteit
“Zoveel van onze neerslachtige gevoelens, mentale worstelingen en
angsten ontstaan doordat we vastzitten in een systeem dat ons tegen elkaar
opzet. Zelfs jonge kinderen confronteren we op school continu met concurrentie en onzekerheid. We moeten onszelf
veel bewuster met elkaar verbinden, niet alleen op een niet-competitieve
manier, maar op een diep ondersteunende manier”, aldus Helena.
“Er is ons altijd verteld dat we trots moeten zijn op onze
individualiteit, maar uiteindelijk wil ieder mens liefde ontvangen. En dat is
oké. Het is oké om te voelen dat je anderen nodig hebt. Wanneer we bereid
zijn om hier binnen onze gemeenschappen openlijk over te praten, kunnen we
onszelf helen terwijl we tegelijkertijd samen het systeem vernieuwen en zo ook
de wereld om ons heen helen.”
Op zoek naar meer verhalen over inspirerende economische denkers? Lees
ons interview met eco-feminist
Vandana Shiva en welzijnseconoom
Katherine Trebeck. En vergeet je niet in te schrijven voor
onze nieuwsbrief, dan krijg je
ons laatste e-magazine cadeau!
Headerbeeld door: Local Futures
Oorspronkelijk
gepubliceerd op 25 oktober 2021. Laatste update: 10 april 2022
Nadine Maarhuis
Als journalist,
schrijver en videograaf probeer ik de verhalen van Aardebeschermers en
maatschappijvernieuwers zo goed mogelijk te vertellen. Mijn favoriete thema’s:
Het herstellen van ecosystemen, ‘alternatieve’ woonvormen, regeneratieve
voeding, de welzijnseconomie en het (her)ontdekken van onze connectie met
elkaar én Moeder Aarde.
Bekijk alle artikelen van Nadine
Maarhuis
https://maatschapwij.nu/duurzaam/local-futures-helena-norberg-hodge/
