december 12, 2024 10
Frankie Fouganthin / Wikimedia / (CC
BY-SA 4.0)
“Waarom zou je
teruggaan als je hier alles hebt”, zegt Europa’s bekendste Syrische migrant,
terwijl uitgevers over het hele continent columns vullen met argumenten om
vluchtelingen van de nu afgezette Bashar al-Assad niet naar huis te laten gaan.
De zogenaamde ‘minister-president’ die door de Nationale
Reddingsregering, omgedoopt tot de Syrische Overgangsregering, Mohammed
al-Bashir aan de wereld heeft aangekondigd, heeft Syriërs in het buitenland
opgeroepen om naar huis te komen en te helpen bij de wederopbouw van het land,
maar als we afgaan op het beeld dat de Europese pers schetst, blijven ze liever
waar ze zijn, schrijft Oliver JJ Lane.
Al-Bashir, door de
islamistische rebellenleider Abu Mohammad al-Jolani geïnstalleerd als het
aanvaardbare gezicht van het nieuwe regime, gaf deze week zijn eerste interview
aan westerse media en legde zijn prioriteiten uit. Naast het herstellen van
stabiliteit, veiligheid, energie, water en voedsel in het land, zei al-Jolani
dat hij zich richt op het overhalen van de miljoenen Syriërs in het buitenland
om naar huis te komen.
Hij vertelde de Corriere della Sera in
Italië dat hij “de miljoenen Syrische vluchtelingen die over de hele wereld
verspreid zijn, wil terugbrengen. Hun menselijk kapitaal en ervaring zullen
helpen om het land opnieuw op te starten. Mijn oproep gaat uit naar alle
Syriërs in het buitenland: Syrië is nu een vrij land dat zijn trots en
waardigheid heeft herwonnen. Kom terug. We moeten ons land weer opbouwen, en we
hebben ieders hulp nodig.”
Een grote belofte,
zeker. Toch is de houding in veel Europese hoofdsteden dat de afzetting van de
familie al-Assad in Syrië betekent dat de situatie voor de vier miljoen
Syrische vluchtelingen die in de Europese Unie wonen, nu is veranderd. Zoals
gemeld hebben Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, Polen,
Nederland, België, Zweden, Griekenland, Oostenrijk, Finland en Noorwegen allemaal
nieuwe aanvragen van Syriërs opgeschort omdat de dreiging van Assad niet langer
bestaat.
In Duitsland heeft
de waarschijnlijke volgende kanselier al gezegd dat
de regering retourvliegtuigen zal charteren met gratis zitplaatsen voor elke
Syriër om mee te nemen en geldprikkels om hen over te halen om te gaan.
Maar zelfs in het
licht van de verwachting dat van hen als vluchtelingen verwacht kan worden dat
ze terugkeren naar Syrië om hun thuisland weer op te bouwen, lijken velen niet
geïnteresseerd in het verlaten van wat zij beweren als hun comfortabele nieuwe
thuis te beschouwen. Omroepen en uitgevers in heel Europa haastten zich om
sympathieke stukken te publiceren over onwillige Syriërs in de uren en dagen
nadat Assad vluchtte naar Rusland, en leken zo de basis te leggen voor een
nieuw verhaal over waarom Syriërs eigenlijk niet onder druk gezet kunnen worden
om naar huis te gaan.
The Guardian in
Groot-Brittannië is typerend voor dit opkomende genre en haalt Syriërs aan die nu het Duitse staatsburgerschap
hebben gekregen – er zijn meer Syriërs in Duitsland dan in enig ander Europees
land – en geen interesse hebben om te vertrekken nu ze er zijn. Eén met name
genoemde migrant wordt als volgt beschreven:
Alali en haar man,
Amin, hebben “voortdurend met elkaar gepraat over die ene grote vraag: gaan we
terug of niet?” zei ze… Na de verbazingwekkende gebeurtenissen van de afgelopen
dagen is ze tot een conclusie gekomen: “Ik neem mijn kinderen niet mee naar Syrië
totdat ik echt weet dat de situatie een stuk beter is.”
De Daily Telegraph citeert in het Verenigd Koninkrijk gevestigde
Syrische vluchtelingen – waarvan er ongeveer 27.000 zijn – die de krant
vertelden dat de dingen in hun nieuwe thuis te goed zijn om op te geven, en dat
het in ieder geval mogelijk is dat de nieuwe Syrische regering net zo slecht
zal blijken te zijn als de oude. Ze zeiden: “Na zeven jaar in het Verenigd
Koninkrijk te hebben gewoond, denk ik niet dat ik terug zal gaan… Sommigen die
nu de leiding hebben in Syrië waren een paar jaar geleden nog lid van Al Qaida.
Ik denk niet dat Syrië nu veilig is, binnen een paar maanden en mogelijk zelfs
niet binnen een jaar.”
Voor anderen is het
nog steeds de moeite waard om te proberen Groot-Brittannië binnen te komen in
plaats van naar huis te gaan, zelfs nu Europese landen de aanvragen van Syriërs
hebben opgeschort. Agence France Presse vond Syriërs in
migrantenkampen, wachtend om het Kanaal over te steken met een smokkelboot –
wat erg gevaarlijk is – om te proberen het Verenigd Koninkrijk binnen te komen.
Een hoopvolle man vertelde de nieuwsdienst: “Het is heel slecht nieuws, maar
het zal ons niet tegenhouden. We willen naar Engeland blijven gaan omdat we op
zoek zijn naar vrede,” terwijl een ander de voornamelijk economische redenen
voor hun migratie uiteenzette: “in Groot-Brittannië kunnen we onszelf en onze
kinderen een toekomst bieden. Er is werk, er is vrede, er is alles wat we nodig
hebben.”
Het Duitse Die
Welt berichtte over wat misschien wel de meest
bepalende opmerkingen van een Syrische vluchteling over deze kwestie zijn,
aangezien ze afkomstig waren van de man die misschien wel de beroemdste Syriër
in Europa van allemaal is, Anas Modamani.
Modamani’s gezicht
ging de hele wereld over nadat hij een selfie nam met de toenmalige Duitse bondskanselier Angela
Merkel en zo het bepalende beeld werd van de Europese
migrantencrisis van 2015-16. Sindsdien is hij een soort ‘go-to man’ geworden
voor de Duitse media als ze commentaar zoeken op migratiekwesties. Zijn woorden
deze week onderstrepen de in wezen afwijzende houding die wordt afgeschilderd
als het standpunt van velen, toen hij zei dat het geen zin had om terug te gaan
naar Syrië.
Welt schetste de
situatie:
De 27-jarige zelf
wil niet terug naar Syrië, zei hij. Hij werkt nu als freelance cameraman, heeft
bedrijfscommunicatie gestudeerd, is getrouwd met een Oekraïense vrouw en woont
met haar samen. Hij heeft sinds twee jaar de Duitse nationaliteit en hoeft niet
bang te zijn voor uitzetting.
Zelf zei Modamani over
zijn houding ten opzichte van de toekomst: “Waarom zou je teruggaan als je hier
alles hebt?… In Syrië heb ik geen huis, baan of vrienden meer. Ik vlieg alleen
nog naar Syrië voor vakanties en om familie te bezoeken – waarschijnlijk
volgend jaar als het vliegveld weer open is.”
Deze verhalen
onderstrepen de nieuwe waarheid van de toekenning van de vluchtelingenstatus in
Europese landen, waarvan de regels werden gesmeed in Europese conflicten die nu
al lang voorbij zijn en die werden gecreëerd met degenen die graag naar huis
wilden en opnieuw wilden opbouwen in het achterhoofd. Het klassieke voorbeeld
voor velen zijn de kwart miljoen vluchtelingen die in
Groot-Brittannië met open armen werden ontvangen tijdens de chaos van de Eerste
Wereldoorlog, maar die vervolgens, op een enkele uitzondering na, allemaal naar
huis gingen toen de oorlog was afgelopen.
Het is duidelijk
dat in veel gevallen van vluchtelingen nauwelijks gezegd kan worden dat ze op
zoek zijn naar een toevluchtsoord – met de impliciete tijdelijkheid daarvan –
maar eerder naar een permanente hervestiging ergens waar ze meer naar hun zin
zijn. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor Syriërs, en enquêtes onder mede-Europeanen bij hun Duitse gastheren in de
vorm van Oekraïense vluchtelingen laten ook een sterke voorkeur
zien om nooit meer terug te keren. De Duitse academicus en migratieonderzoeker
Jochen Oltmer, die door Welt wordt geciteerd, zegt dat na de
Joegoslavische oorlog in de jaren 90 een vergelijkbare situatie ontstond.
“Een grote golf van
Syriërs die vanuit Duitsland terugkeren naar hun thuisland is
onwaarschijnlijk,” zei hij: “Alle ervaringen tonen aan dat vluchtelingen veel banden
ontwikkelen in de gemeenschap waar ze aankomen… Terugkeerprogramma’s gaan vaak
voorbij aan deze geworteldheid in de nieuwe samenleving.” Over Joegoslavië
legde Oltmer uit dat in 1999 “slechts 17.000 van de 350.000 mensen die
bescherming zochten, waren teruggekeerd naar hun oorspronkelijke
verblijfplaats”.
Dat de wetten en
normen voor de vluchtelingenstatus de moderne wereld niet hebben bijgehouden,
zal de komende maanden wellicht duidelijker worden naarmate Syrische
vluchtelingen nieuwe redenen vinden om weg te blijven uit hun thuisland na
Assad.
Copyright ©
2024 vertaling door Frontnieuws.
