mei 16, 2022 5652 10
De oorlog in Oekraïne is bij uitstek Clausewitzeaans. En om die te begrijpen moeten wij teruggaan naar Carl von Clausewitz, de leermeester van de moderne oorlog, die erkende dat oorlog praktisch onbeperkt in verscheidenheid is, “complex en veranderlijk,” en opmerkte dat elk tijdperk zijn eigen soort oorlog heeft, met “zijn eigen beperkende voorwaarden en zijn eigen bijzondere vooroordelen,” schrijft M. K. Bhadrakumar.
Clausewitz’
contemporaine observaties van het karakter van de negentiende-eeuwse
oorlogsvoering worden vaak verwarrend verkeerd geïnterpreteerd als een pleidooi
voor de onveranderlijke aard van de oorlog zelf. Deze paradigmatische
zelfgenoegzaamheid heeft het Westerse narratief van het Oekraïne-conflict
voortgebracht.
Klaarblijkelijk
heeft de Russische kant zich niet gevoegd naar het Westerse narratief. De
verbijstering die daarvan het gevolg is, dreigt de westerse eenheid te
verbrokkelen. Niet alle NAVO-landen spreken nog met één stem.
De Amerikaanse
president Joe Biden en de Britse Boris Johnson bezweren dat zij met niets
minder dan een Russische nederlaag tevreden zullen zijn. Ook de Nieuwe
Europeanen – hoofdzakelijk Polen en de Baltische Staten – eisen een
apocalyptisch einde van de geschiedenis van Rusland. Enigszins afzijdig staat
de Duitse kanselier Olaf Scholz, die alleen maar zegt dat hij niet wil dat
Rusland “wint”. De Franse Emmanuel Macron blijft maar zeggen dat zonder Rusland
erbij te betrekken de Europese veiligheidsarchitectuur niet kan worden
opgebouwd. En dan zijn er nog de uitgesproken sceptici zoals Griekenland,
Turkije en Hongarije.
Biden en Johnson
hebben het voor het zeggen, omdat zij de huidige situatie in Kiev manipuleren
en de oorlog als hefboom gebruiken. Maar zelfs deze twee geharde politici
schijnen de laatste tijd te beseffen dat de zaken ingewikkelder liggen. In de
gezamenlijke visieverklaring die gisteren in Washington is uitgegeven na de
speciale VS-ASEAN top, worden de gebruikelijke Amerikaanse retoriek en
hyperbool over de Russische “agressie” volledig vermeden.
Het laat elke
verwijzing naar Rusland of de westerse sancties achterwege en onderstreept in
plaats daarvan “het belang van een onmiddellijke stopzetting van de vijandelijkheden
en het scheppen van een gunstig klimaat voor een vreedzame oplossing.”
Hoe ongelooflijk het ook moge lijken,
feit blijft dat het Amerikaanse Congres Biden een enorm oorlogsbudget aanbiedt
om Oekraïne te helpen, dat het jaarlijkse budget van het ministerie van
Buitenlandse Zaken overschrijdt en meer is dan wat hij voorstelt om aan groene
energieprojecten in de VS te besteden.
Ook de EU, die
Rusland zulke strenge sancties heeft opgelegd, beseft nu pas laat dat de
sancties de Europese economieën meer schade berokkenen dan de Russische
economie. In sommige Europese landen nadert de jaarlijkse inflatie de 20%,
terwijl de prijzen in de eurozone gemiddeld met meer dan 11% zijn gestegen.
Tijdens een videoconferentie in Moskou op donderdag benadrukte President Poetin
dat:
• Russische bedrijven nemen gestaag
de plaats in van westerse partners die vanwege de sancties vertrokken zijn.
• Dit jaar wordt er 130 miljoen ton
graan in de Russische oogst verwacht, waaronder 87 miljoen ton tarwe – “een
all-time high in de Russische geschiedenis”.
• De inflatiecijfers in Rusland zijn
ten opzichte van maart verscheidene malen gedaald.
• De begrotingsoverschotten zijn
opgelopen tot 2,7 biljoen roebel.
• Er is een recordoverschot op de
buitenlandse handel.
• De roebel boekt sinds begin 2022
“betere resultaten dan alle andere buitenlandse valuta’s”.
Er gaan de laatste
tijd kritische stemmen op dat de anti-Rusland sancties de inflatiecrisis in de
VS alleen maar verergeren, en dat het voorrang geven aan hulp voor Oekraïne
Biden afleidt van belangrijkere binnenlandse aangelegenheden. Senator Rand Paul
heeft een controle van de geldtrein naar Oekraïne geëist, waarbij hij de
analogie van de Afghaanse oorlog aanhaalde. Hij merkte op dat het laatste
uitgavenpakket de totale Amerikaanse hulp aan Oekraïne sinds het conflict in
februari begon op 60 miljard dollar brengt , dat is bijna evenveel als Rusland
jaarlijks uittrekt voor zijn hele defensiebegroting!
Toch heeft Rusland
geen tijdschema voor deze oorlog. Het neemt zijn eigen tijd om de militaire
capaciteiten, de industriële basis en de infrastructuur van Oekraïne
systematisch en volledig te vernietigen. Biden en Johnson dachten dat de
uitputtingsslijtage wel zou toeslaan, want Rusland vecht immers tegen het
“collectieve Westen”.
Maar Poetin
herinnerde hen er donderdag aan dat Rusland de Tweede Wereldoorlog gewonnen
heeft “niet alleen door aan de frontlinies
te vechten, maar ook door zijn economische macht. In die tijd moest het
[Rusland] het niet alleen opnemen tegen het industriële potentieel van
Duitsland, maar tegen heel Europa, geknecht als het was door de nazi’s.” Poetin schoot
opzettelijk een grimmige herinnering af, die in Europa weerklank zal vinden.
Een EU-consensus
over een olie-embargo tegen Rusland lijkt nu al ongrijpbaar. Twintig Europese
bedrijven hebben zich tot nu toe gehouden aan de termijn van Moskou van eind
mei om betalingen voor gasaankopen in roebelvaluta te doen. En daaronder
bevindt zich Duitsland, Europa’s grootmacht.
De topbestuurders
van de EU, de voorzitter van de Commissie Ursula von der Leyen en de chef voor
het buitenlands beleid Josep Borrell, twee fervente Atlantici en hardcore
russofoben, hebben de grenzen te ver opgerekt. Zal de eenheid van de EU deze
scheuren overleven? Het telefoontje van Scholz aan Poetin vrijdag, dat na
enkele weken weer een communicatielijn opende, moet tegen deze achtergrond
worden begrepen. Interessant is dat de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd
Austin vrijdag ook met zijn Russische ambtgenoot Sergej Shoigu heeft gesproken
– hun eerste gesprek sinds het begin van de Russische operaties in februari.
Het is inderdaad
zeer wel denkbaar dat de tijd nadert om het Nord Stream 2 gaspijpleidingproject
opnieuw te bekijken. Door de sluiting van alle Russische pijpleidingen die door
Polen lopen en de stillegging van de pijpleiding door Oekraïne is Duitsland
akelig dicht bij een elektriciteitstekort dat de industriële productie
onderbreekt.
Bloomberg meldt,
onder verwijzing naar gegevens van het Internationaal Energie Agentschap (IEA),
dat ondanks de westerse sancties, de inkomsten uit de Russische olie-export in
2022 met zo’n 50% zijn gestegen. De Russische verschepingen zijn in april met
zo’n 620.000 vaten per dag gestegen, waarmee ze weer op het gemiddelde van voor
de sancties komen. Als gevolg van de toegenomen vraag werden meer zendingen op
Azië gericht. Ironisch genoeg is de EU, ondanks de harde opstelling van de
uitvoerende macht, tot nu toe de grootste markt voor Russische brandstof
gebleven, met 43% van de olie-export van het land die in april naar het blok
ging, zo schatte het IEA.
Paradigma’s moeten,
om relevant te zijn, de werkelijkheid nauwkeurig weerspiegelen. Wanneer dat
niet meer mogelijk is, moeten de paradigma’s vervangen worden, anders zullen de
leiderschappen die zich erop baseren onvermijdelijk falen. Politici als Biden en
Johnson zijn gewend te denken in termen van een Westfaalse wereld, en nemen de
tijd om te gewennen aan de anomalieën in het bestaande paradigma, terwijl
nieuwe krachtige tendensen het begrip oorlog ingrijpend veranderen.
Karl Marx noemde
het de “vernietiging van de ruimte door de tijd”. Het verschijnsel van
regionale conflicten is uitgestorven, en gelokaliseerd geweld heeft wereldwijde
gevolgen, dankzij de vooruitgang van vervoer en communicatie en technologieën.
De paradigma-verschuiving in de huidige periode wordt veroorzaakt door een
militair-industriële revolutie, waardoor het een periode is van scherpe,
discontinue veranderingen, waarin bestaande militaire regimes worden
omvergeworpen door nieuwe, dominantere regimes, die oude manieren van
oorlogvoering achter zich laten.
Men zou gedacht
hebben dat op een Clausewitziaans slagveld oude legers die tegenover elkaar
staan, zouden vuren en manoeuvreren volgens de aanwijzingen van de commandant.
Maar in Oekraïne daarentegen zijn die vervangen door omringende vormen van
fysiek en niet-fysiek, sluipschutters, dodelijke drones, hypersonische
raketten, elektronische aanvallen, spoofing, desinformatie over de ander,
enzovoort. Rusland beoefent een oorlogsvoering die het Westen niet gewend is –
waar oorlogen niet meer gewonnen worden. Het is hoogst onwaarschijnlijk dat er
een ceremoniële gelegenheid zal zijn waarmee de oorlog in Oekraïne tot een
einde komt.
Copyright © 2022 vertaling door Frontnieuws.
