Betaal Bewust Contant

 

Overheid en banken laten het liefst alle betalingen digitaal verlopen. Ze werken zelfs aan de invoering van een geheel digitale munt, de Central Bank Digital Currency. Als die wordt ingevoerd, kan de overheid al onze financiële transacties controleren en zelfs voorschrijven waar we ons geld wel en niet aan mogen uitgeven. Dit is het einde van onze privacy en vrijheid. De Andere Krant start een campagne om contant geld te bevorderen. Alle abonnees ontvangen een vel met stickers om op 2 euro-munten te plakken. We hopen zo zoveel mogelijk mensen wakker te schudden. Geld moet vrij en van ons blijven!

Op de G20-top die eerder deze maand werd gehouden was de invoering van de zogenaamde Central Bank Digital Currency (CBDC) onderwerp van gesprek. Zowel de CBDC’s als een verregaande digitale identiteit door middel van een gezondheidspaspoort zijn opgenomen in de slotverklaring van de G20-top waar Nederland maar ook Klaus Schwab van het World Economic Forum (WEF), beiden geen lid van de G20, aanwezig waren.

Op woensdag 23 november vond er een Kamerdebat plaats over deze digitale overheidsmunt. De Kamerleden benadrukten het belang van privacy, maar hoe kan privacy ooit worden gewaarborgd met een digitale munt? De Europese Commissie belooft dat contant geld niet zal verdwijnen, maar tijdens het debat werd gerefereerd aan een rapport geschreven door de ECB waarin wordt gesteld dat deze digitale munt de monetaire opties verruimt wanneer cash geld verdwijnt.

In de praktijk verdwijnt het contant geld al. Op veel plekken wordt dit wettelijk geldende betaalmiddel al geweerd. Het aantal geldautomaten is de afgelopen 10 jaar gehalveerd. Gedurende de corona periode werd contant geld op veel plekken geweigerd met de onbewezen argumentatie dat contant geld voor besmettingen zou zorgen.

Als we deze ontwikkeling­accepteren, kan de overheid al onze financiële transacties controleren en zelfs voorschrijven waaraan we ons geld mogen uitgeven. Zover is het nog niet, maar de overheid heeft de afgelopen jaren meermaals laten zien dat onze vrijheid ondergeschikt is aan de agenda’s die worden uitgerold. De manier om deze ontwikkeling tegen te gaan is naast bewustwording ook simpelweg zoveel mogelijk contant te blijven betalen, winkels die contant geld weigeren links laten liggen en zorgen dat contant geld een wezenlijk onderdeel blijft van ons geldsysteem.

Deze week ontvangen al onze abonnees een vel met muntstickers waarmee het bewustzijn met betrekking tot contant geld onderstreept wordt. Plak deze stickers op € 2-munten, op die manier kunnen we heel veel Nederlanders bereiken. Op deanderekrant.nl/cash delen we informatie met betrekking tot deze actie en het belang van contant geld.

Wil je ook een stickervel ontvangen, dan kan dat door De Andere Krant van 26 november te bestellen, we voegen bij iedere bestelde krant een stickervel toe. Of bestel de vellen los per 5 vellen via de tab geschenken via onze bestelpagina.

Meer artikelen over dit onderwerp:

Econoom Ad Broere: “Zolang we in geld geloven, houden we het in stand”

Digitale controlemunt komt er zonder inspraak van burgers

‘Big Brother’-wet van Kaag opent deur naar totale financiële controle

Máxima pleit voor controlewapen: digitale munt

Terug in de kredietcrisis – ondanks alle pijn

Overheden heel ver met invoering revolutionair nieuw betaalmiddel

Negatieve rente op spaargeld vanaf € 5.000?

“Laat het financiële casino leeglopen”

De Andere Financiële Krant

https://www.deanderekrant.nl/cash

“Verdubbeling CO2-uitstoot eerder heilzaam dan rampzalig”

Fotografie: Petmal

---

“GREEN DEAL IS NERGENS GOED VOOR”​

“GREEN DEAL IS NERGENS GOED VOOR”

Datum: 12 februari 2023
Klimaat

Ronald van Amelrooy

“De Green Deal van de EU, die erop is gericht Europa in 2050 ‘klimaatneutraal’ te maken, is nergens voor nodig. Als er geen enkele maatregel wordt genomen om CO2-uitstoot te reduceren, dan stijgt de temperatuur op aarde tot 2050 slechts met 0,2 graden Celsius. Nederland zou daarbij verantwoordelijk zijn voor 0,00082 graden.”

Dat zegt natuurkundige William Happer in een interview met De Andere Krant. Happer, emeritus-professor van de Princeton Universiteit, publiceerde samen met de van oorsprong Nederlandse natuurkundige William van Wijngaarden een wetenschappelijk artikel waarin hij laat zien dat de huidige toename van de CO2-concentratie slechts tot een geringe temperatuurstijging zal leiden. Deze zal eerder heilzaam dan slecht zijn voor de aarde, stelt Happer, omdat ze zal leiden tot meer plantengroei. De klimaatmodellen die hogere temperatuurstijgingen voorspellen zijn volgens hem gebaseerd op onbewezen aannames.

Volgens Happer zal bij een verdubbeling van het CO2-gehalte wel iets meer warmte (zonlicht dat wordt teruggekaatst van de aarde) worden ‘vastgehouden’, maar het effect is beperkt. Het gaat om 0,85 graden Celsius per eeuw bij een verdubbeling van de CO2-concentratie van 400 ppm (parts per million) naar 800 ppm. De huidige concentratie ligt rond 417 ppm. Het kostbare klimaatbeleid van de EU en de VS noemt Happer een “groene ramp”.

“Verdubbeling CO2-uitstoot eerder heilzaam dan rampzalig”

In 2020 publiceerden de natuurkundigen William Happer en William van Wijngaarden een baanbrekende ‘paper’ waarin zij laten zien dat een verdubbeling van de CO2-concentratie leidt tot ongeveer 0,85 °C opwarming van de aarde per eeuw. Verdubbeling van overige broeikasgassen doet daar nog een klein schepje van hooguit 0,15 °C bovenop. In een interview met De Andere Krant omschrijft Happer het klimaatbeleid in Europa en de VS als een “groene ramp”. “Als er geen enkele maatregel wordt genomen om CO2-uitstoot te reduceren, dan stijgt de temperatuur in 2050 met 0,2 graden Celsius, waarbij Nederland verantwoordelijk zou zijn voor 0,00082 graden. Volkomen verwaarloosbaar. Bedenk verder dat CO2 heilzaam is voor plantengroei. De Green Deal is nergens goed voor.”

Het volledige interview staat in de papieren krant. U kunt de krant bestellen via de website of bij een boekwinkel bij u in de buurt!

https://www.deanderekrant.nl/nieuws/verdubbeling-co2-uitstoot-eerder-heilzaam-dan-rampzalig-2023-02-10 

Rechter (NL)erkent gezondheidsrisico’s 5G-mast, maar bouw mag doorgaan

Fotografie: Amaviael | Deposit Photo’s

---

"RAAD VAN STATE "​

"RAAD VAN STATE NEGEERT 98% VAN MIJN ARGUMENTATIE"

Datum: 3 februari 2023
Gezondheid

Sylvia Slegers

Met een gang naar de bestuursrechter wist Wilma de Jong uit het Achterhoekse Haarlo in 2020 de plaatsing van een zendmast in de nabije omgeving van haar woning tegen te houden. De gemeente en KPN wonnen uiteindelijk de beroepszaak bij de Raad van State. Maar volgens De Jong was er nauwelijks inhoudelijke toetsing. “98 procent van de door mij ingediende argumentatie is genegeerd.”

In het vonnis dat op 28 december werd uitgesproken geeft de Raad van State De Jong wat betreft gezondheidsrisico’s zogezegd het voordeel van de twijfel. Positief gevolg hiervan is dat iedereen die via een gerechtelijke procedure wil opkomen tegen blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden (EMV) van 1 Volt per meter (V/m) of hoger, op basis van deze uitspraak vanaf nu in principe als belanghebbende erkend moet worden. Dat is bij blootstellingen die volgens de in 2020 herziene richtlijnen mogen oplopen tot maar liefst 122 V/m, geen geringe prestatie. Maar dat is ook precies wat het vonnis van de Raad van State volgens De Jong zo tegenstrijdig maakt.

“Helaas lijkt de Raad van State eerder een politieke agenda gevolgd te hebben dan dat er recht is gesproken”, zegt ze. “Bovendien zijn de meeste wetenschappelijke feiten genegeerd. De Raad van State heeft uitsluitend mijn beroepschrift op het nieuwe gemeentelijke besluit op bezwaar van 10 mei 2021 in overweging genomen en de verwijzingen naar mijn uitgebreide verweerschrift genegeerd. Ook mijn artsenverklaringen zijn onweerlegd gebleven en mijn getuige-deskundige, de Zweedse oncoloog professor Lennart Hardell, is niet gehoord. Hardell is gerenommeerd op het gebied van de gezondheidsrisico’s van draadloze technologie en heeft talloze peer-reviewed studies op dit gebied gepubliceerd. Zelfs de Gezondheidsraad erkent de kwaliteit van deze onderzoeken.”

De Jong heeft uitgerekend dat in het vonnis van de Raad van State zo’n 98 procent van haar schriftelijke argumentatie buiten beschouwing is gelaten. “Niet alleen heeft de Raad van State mijn verweerschrift met 470 pagina’s grondig opgebouwde bewijslast op procedurele gronden geweigerd, ook is de inhoud van mijn 300 pagina’s tellende beroepschrift, zoals ingediend bij de bestuursrechter in Arnhem, om mij onbekende redenen nergens in het vonnis terug te vinden. Over de al dan niet terechte weigering van mijn verweerschrift valt te discussiëren. Hoewel ik een termijn had gemist, had mij op grond van de Algemene wet bestuursrecht de gelegenheid geboden moeten worden tot ‘herstel van verzuim’, wat niet is gebeurd.”

Ook hekelt De Jong het feit dat de Raad van State er volledig aan voorbij gaat dat de Gezondheidsraad in het in september 2020 gepubliceerde adviesrapport 5G en Gezondheid onder andere aangeeft dat er waarschijnlijk een causaal verband is tussen blootstelling aan elektromagnetische velden (EMV) van draadloze technologie en veranderingen in de elektrische activiteit in onze hersenen. “De Commissie EMV van de Gezondheidsraad heeft op basis van deze aangetoonde effecten geen enkele risicobeoordeling gemaakt. Dat de commissie aangeeft dat ze niet weet of de effecten gunstig of ongunstig zijn, zou nauwelijks moeten geruststellen. Feitelijk geeft de Gezondheidsraad daarmee aan dat onze hersenen bloot staan aan een grootschalig experiment waarvan we de gevolgen niet kunnen overzien.”

“Het feit dat 71 procent van de door de Gezondheidsraad beoordeelde studies op het gebied van oxidatieve stress een verhoogd risico laat zien, is evenmin door de Raad van State meegewogen”, vervolgt De Jong. “Dit is des te zorgelijker, omdat alle met EMV in verband gebrachte aandoeningen en ziekten, waaronder kanker, neuro-degeneratie en neurodegeneratieve ziekten zoals het dodelijke ALS en Alzheimer, hartproblemen en hartfalen, vruchtbaarheidsproblemen en vroeggeboorte, gehoor- en oogaandoeningen en ook alle door mensen met EHS (elektro-hypersensitiviteit) genoemde gezondheidsklachten, in de wetenschappelijke literatuur met een verhoogde oxidatieve stress in verband worden gebracht. Dat het hier dierstudies betreft mag geen reden zijn om de risico’s te bagatelliseren of zelfs helemaal te negeren.”

Daarnaast vindt De Jong het onbegrijpelijk dat het vonnis niets meldt over de nieuwe (versoepelde) richtlijnen van de International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP – de organisatie die de blootstellingslimiet heeft geadviseerd) waarin gesteld wordt dat de voor whole body exposure geldende maximum blootstelling van 61 V/m in geval van local exposure (blootstelling van willekeurige delen van het lichaam – red.) verder mag oplopen naar 122 V/m. “Een Raad van State die een burger bij een blootstelling onder de 1 V/m als belanghebbende erkent, omdat gevolgen van enige betekenis niet kunnen worden uitgesloten, maar vervolgens blootstellingen tot maximaal 122 V/m toestaat, heeft volgens mij geen idee van waar hij mee bezig is. Dat we allemaal aan een gevaarlijk groot risico worden blootgesteld en nog gaan worden zonder dat het politiek Nederland iets lijkt te kunnen schelen, vind ik schokkend.”

De Jong benadrukt dat de zendmast niet op zichzelf staat: de in de vergunning toegestane frequenties (tussen de 800 MHz en 2,6 GHz) zullen niet alleen ingezet worden voor meerdere generaties draadloos internet, ze gaan ook een paraplufunctie vervullen voor de uitrol van talloze 5G-smallcells. In het vonnis is dit volledig buiten beschouwing gelaten, maar de veldsterkte van 1 V/m wordt overal in Nederland waar 5G is uitgerold ruimschoots overschreden.

https://www.deanderekrant.nl/nieuws/rechter-erkent-gezondheidsrisicos-5g-mast-maar-bouw-mag-doorgaan-2023-02-02 

Watch: Viktor Orban Gives Zelensky Icy Reception At EU Summit

 BY TYLER DURDEN

FRIDAY, FEB 10, 2023 - 11:45 AM

Back in March, Ukraine's President Zelensky during a virtual address shamed Hungary's Viktor Orban, calling him out in a speech, saying "Listen, Viktor, do you know what is happening in Mariupol?" - and adding: "I want to be open once and for all you should decide for yourself, who you are for."

But Friday was Orban's turn to send the message back, in a bit of a snub at an EU summit in Brussels that has grabbed the attention of some Western media outlets as well as commentators online. Friday marked Zelensky's third stop on a two-day tour through European capitals, a first since the Russian invasion began. Zelensky was greeted coldly by Orban, seen among the only EU leaders refusing to clap as Ukraine's president jointed them on stage...

                   Video Link: https://twitter.com/i/status/1623704297379700738 

Germany's Chancellor Scholz had said Wednesday night while alongside Zelensky and Macron in Paris that "It is a sign of solidarity. Ukrainians are part of the European family."

But apparently PM Orban doesn't think so, or at least his refusal to laud and celebrate the Ukrainian president as other EU leaders are doing has come through loud and clear. In the above clip, Romania's President Klaus Iohannis isn't clapping either, but he does have a smile on his face and appears pleased to see Zelensky.

But Orban hasn't been shy of late in his warnings that Kiev is dragging Western Europe into a dangerous armed confrontation with nuclear-armed superpower Russia. As one American journalist recorded of Orban's words given to a group of foreign correspondents at the end of last month...

"We are in big, big trouble," he said, of the West. If Russia's coming spring offensive proves successful, then the NATO countries are going to be faced with the question of do we send in soldiers to fight for Ukraine? This is not something Orban thinks the American people are considering, but it is front to mind among a growing number of Europeans, whose countries stand to be devastated if war spreads.

Ukraine was of course outraged at such warnings, while it continues to lobby the West for more and more tanks, longer-range missiles, and especially advanced fighter jets.

               Video Link:  https://twitter.com/i/status/1623642878458068992 

Zelensky on Thursday continued to urge that his country be fast-tracked into NATO while it is fighting the "most anti-European force" in the world.

But as one observer comments, the whole meeting resulted in little other than symbolism: 

Reporting from Brussels, FRANCE 24’s Dave Keating said Ukrainian President Zelensky was "hitting the same themes" on European unity and values during the press conference following his European Council meeting.

But the Ukrainian president did get some tough questions from journalists at the end, when he was asked if there were any specific deliverables promised during his meetings in Brussels and in Paris last night, noted Keating.

Video Link: https://twitter.com/i/status/1623694141715521537 

Keating emphasized that "President Zelensky didn’t want to sound overly negative," and added: "We always knew there wasn’t going to be a big deliverable. This was very much about symbolism."

64,397409

 

Source: https://www.zerohedge.com/geopolitical/watch-viktor-orban-gives-zelensky-icy-reception-eu-summit

Reactie(s) op Twitter:

Het wordt steeds erger: ‘Bijna dagelijks krijg ik telefoontjes van piloten met hartproblemen’

In de luchtvaartwereld gebeurde onlangs iets opmerkelijks, waar vrijwel geen ruchtbaarheid aan gegeven is. De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA heeft de criteria voor ECG-afwijkingen aanzienlijk verruimd. ECG staat voor elektrocardiogram, in de volksmond een ‘hartfilmpje’ genoemd.

Dat houdt in dat piloten met hartschade gewoon mogen vliegen. De FAA heeft de grote verandering in oktober vorig jaar stilletjes doorgevoerd, kort nadat het vaccin werd verplicht.

Josh Yoder van US Freedom Flyers onthulde in The Highwire dat hij bijna dagelijks telefoontjes krijgt van piloten met hartproblemen of neurologische aandoeningen. Hij helpt de piloten om de juiste hulp te krijgen.

Slechts één van de vele gevallen

Volgens de FAA is er niets aan de hand en ligt het niet aan het vaccin. Yoder wees erop dat piloten zelf contact opnemen met de FAA om te laten weten dat ze hartproblemen hebben gekregen als gevolg van het vaccin. “En toch willen ze niet luisteren.”

Er zijn ook piloten die het niet meer kunnen navertellen. Yoder noemde piloot Wilburn Wolfe, die voor American Airlines vloog. Hij haalde het Janssen-vaccin en stierf binnen enkele dagen aan de gevolgen van een hersenbloeding. “Dat is slechts één van de vele gevallen.”

Onder het tapijt

Hij noemde ook piloot Bob Snow, die vlak na een vlucht een hartstilstand kreeg en in elkaar zakte. Dan is er nog Cody Flint, die buiten bewustzijn raakte terwijl hij zijn vliegtuig bestuurde. Vier artsen concludeerden dat het vaccin de boosdoener was.

Yoder zei bovendien dat de afgelopen weken meerdere piloten onwel zijn geworden, maar dat je daar niets over hoort omdat de luchtvaartmaatschappijen dit onder het tapijt te vegen.

Europarlementariër (NL) heeft buik vol van Great Reset: ‘Frans Timmermans mag mijn portie insecten wel hebben’

 

Sinds vorige maand mag gedeeltelijk ontvet poeder verkregen uit de huiskrekel in de Europese Commissie worden toegevoegd aan voedselproducten.

Uit vrijgegeven Wob-documenten is gebleken dat het onderzoek naar de veiligheid van insecten nog beperkt is. Zo is het onbekend of insecten nieuwe allergenen bevatten. Daarnaast moeten de poten en vleugels van bepaalde insecten verwijderd worden vanwege een mogelijkheid tot darmbeschadiging of verstopping.

Bovendien is onduidelijk of het eten van insecten risico’s met zich meebrengt, in verband met de stof chitine in het uitwendig skelet.

Helemaal niet duidelijk

Europarlementariër Rob Roos (JA21) zal komende week urgente schriftelijke vragen stellen aan de Europese Commissie. Hij wil weten hoe het mogelijk is dat insecten per januari 2023 kunnen worden toegevoegd aan ons voedsel, terwijl helemaal niet duidelijk is of dit wel veilig is.

Voor consumenten moet helder zijn wat er in voedsel zit, benadrukt Roos. “Dus het gebruik van insecten, waarvan niet duidelijk is of ze allergenen bevatten, zal in de taal van het land waar het wordt verkocht op de verpakking vermeld moeten worden.”

Wat is het nut?

De Europese Unie heeft bepaald dat de ingrediënten die de meeste overgevoeligheidsreacties veroorzaken op het etiket vermeld moeten staan.

Het Europarlementslid vraagt zich ook af wat het nut is. In een studie naar drie eetbare insecten bleek dat de CO2-uitstoot van insecten vergelijkbaar is met die van varkens. Kip is volgens Roos 40 procent klimaatvriendelijker dan varkens, en dus ook insecten.

“Doe mij maar kip. Frans Timmermans mag mijn portie insecten wel hebben,” schrijft hij.

            Foto:  Frans Timmermans 

Gedragssturing: Burger moet aan insecten en kweekvlees

analuisa gamboa | Unsplash

---

BIJ ONVOLDOENDE EFFECT IS ER EEN “OPTIE OP NAMING & SHAMING”​

BIJ ONVOLDOENDE EFFECT IS ER EEN “OPTIE OP NAMING & SHAMING”

Datum: 25 oktober 2022
Geo-politiek

Elze van Hamelen

De overheid voert een massale campagne om de burger zijn ‘voedselkeuzegedrag’ te laten aanpassen. Dit gebeurt in het kader van ‘de nationale eiwitstrategie’.

De universiteit van Wageningen organiseert momenteel proeverijen van insecten op basisscholen. Samen met het Voedingscentrum en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) organiseren zij ‘smaaklessen’. Er is een speciaal Virtual Reality lesprogramma Avontuurlijke eiwitten beschikbaar voor basisscholen. De provincie Overijssel stelde de lespakketten beschikbaar aan honderd basisscholen. Bij leerlingen van basisschool de Octopus in Zwolle stonden onlangs meelwormen op het menu.

Het is slechts een van de vele activiteiten in het kader van de nationale eiwittransitie die de regering in december 2020 in gang heeft gezet op aandringen van de Europese Commissie. De universiteiten van Utrecht, Delft en Wageningen werken samen aan plannen voor een eiwittransitie onder de naam Future Food Utrecht. Vanuit de ‘Food Valley’ – een door Nederlands belastinggeld gefinancierd project van het World Economic Forum (WEF) – zijn start­ups opgezet die alternatieve eiwitten ontwikkelen. Het Nationale Groeifonds investeert 60 miljoen euro voor het ontwikkelen van een ecosysteem voor ‘cellulaire agricultuur’ – lab­vlees en door microben geproduceerde ‘zuivelproducten’.

Wilfred Klap

De Transitiecoalitie Voedsel – “een coalitie van Nederlandse koplopers in de wereld van landbouw, voedsel, natuur en gezondheid” – biedt een podium aan pioniers, brengt marktpartijen samen, en ontwikkelt nieuwe businessmodellen in samenwerking met ‘systeemspelers’ zoals overheden, de financiële sector, koepels en toezichthouders. De Transitiecoalitie organiseerde op 13 oktober een stakeholdersdiner onder de noemer Plantaardig het Nieuwe Normaal. Volgens het persbericht over de bijeenkomst benadrukte de vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans tijdens het diner: “Het probleem is dat Europeanen in een ‘voedselomgeving’ leven die gezonde en duurzame voeding niet aanmoedigt of vergemakkelijkt. Wij (de Europese Commissie) moeten de burgers helpen een weloverwogen keuze te maken. En van de gezonde keuze de gemakkelijke keuze te maken.”

Het ministerie van LNV presenteerde ook al een aantal concrete maatregelen ten behoeve van de eiwittransitie. Zo bepleit LNV aanpassing van het ­productaanbod, marketing en plaatsingsstrategie in supermarkten. Volgens LNV kan een convenant worden opgesteld, waarbij het bedrijfsleven verantwoordelijk wordt gesteld voor de inrichting van de voedselomgeving volgens door LNV gestelde doelen. Als dit nog niet voldoende effect heeft, is er een “optie op naming & shaming”. Daarnaast stelt LNV voor extra belasting op vlees te heffen, want “Beprijzing geeft stevige signalen af over de gewenste maatschappelijke richting en beïnvloedt direct de vraag naar bepaalde producten”. De gemeente Haarlem gaf al het goede voorbeeld door reclames voor vlees in openbare ruimtes te verbieden.

De nationale eiwitstrategie vloeit voort uit voorstellen die in 2018 werden gelanceerd door de Europese Commissie. Volgens Brussel heeft met name de veeteelt “een grondige transformatie nodig om ervoor te zorgen dat deze bijdraagt aan een snelle overgang naar duurzame voedselsystemen”. De eiwittransitie is onderdeel van de Europese Farm to Fork-strategie, een plan voor radicale omvorming van voedselsystemen richting wat de EU “duurzaam” noemt. De Farm to Fork-strategie is weer een hoeksteen van de Green Deal, het voornemen van de EU om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Daarnaast dient de eiwittransitie volgens de Commissie de “strategische voedselsoevereiniteit”. Veeteelt is namelijk afhankelijk van soja uit Zuid-Amerika en de Europese markt moet onafhankelijker, meer zelfvoorzienend en duurzaam worden.

De regering stuit daarbij op het probleem dat de ‘alternatieve eiwitbronnen’ die worden gepropageerd, zoals plantaardige eiwitten, kweekvlees, microbiële eiwitten en insecten, niet voortkomen uit een marktvraag of de behoefte van de consument. Daarom wordt die markt kunstmatig gestimuleerd en opgetuigd door de overheid, in samenwerking met het bedrijfsleven en trans­nationale organisaties. LNV stelt dat “een verandering in voedselroutines niet (alleen) aan de consument kan worden overgelaten”. In de Nationale Eiwitstrategie schrijft LNV dat de keuze van de consument voor een lapje vlees niet wordt bepaald door individuele en “bewuste voorkeuren en keuzes”, maar meer door automatisch gedrag en culturele waarden. Door de voedselomgeving aan te passen, kan de burger richting keuzes voor alternatieve eiwitten worden geleid. Daarom moeten “ketenpartijen, horeca, onderwijsinstellingen en de overheid” een rol hebben om “samen te werken op gelijktijdige verandering in eiwitgrondstoffen, consumentenproducten, voedselculturen, voedselvaardigheden en de materiële voedselomgeving”.

De eiwittransitie stuurt ook aan op meer zelfvoorzienendheid en het sluiten van kringlopen in de landbouw, bijvoorbeeld door boeren aan te sporen eiwitrijke gewassen te telen, en door het gebruik van reststromen te stimuleren. Volgens Maarten Roeleveld, eigenaar van de natuurlijke boerderij Voortwyk in Breukelen, is dat doel niet per se verkeerd. “Natuurlijk is het belangrijk meer eiwitten van je eigen land te halen”, zegt hij. “De kringloop zo klein mogelijk houden betekent een stukje minder dieren en weer zoals vroeger een gemengd bedrijf.” Hij brengt dat in de praktijk. “We ploegen niet en laten altijd gewassen op het land groeien. Wanneer we geen gewassen voor de verkoop telen, planten we groenbemesters, daarin zitten veel eiwitten, die voeren we aan de dieren of geven het terug aan de bodem. Er wordt al best veel aan de eiwittransitie gedaan. Veel boeren zaaien al meer eiwitrijke gewassen in zoals klavers, lupines, etcetera.” Maar, zo voegt hij hier aan toe, “een echte transitie is best een uitdaging, voor een hoge melkproductie kun je bijna niet zonder krachtvoer. Dat kun je in Nederland wel zelf produceren, maar het is veel goedkoper dat van elders zoals Brazilië te halen.”

Over het voornemen de burger meer vleesalternatieven te laten eten is Roeleveld een stuk kritischer. “Met plantaardig nepvlees gaat het niet beter worden, dat is allemaal bewerkt en veel ongezonder. Het is niet zo zwart-wit, wel of geen vlees eten. Wij hebben hartstikke gezond vlees, we stoten niets uit. We hebben veel dieren, maar alle eiwitten produceren wij zelf en de stikstof blijft als ruige mest op ons land. Dat lijkt mij beter dan industriële plantaardige eiwitten.”

Ondertussen lijkt de campagne nog niet veel succes te hebben. “Teelt van Neder­soja stelt nog weinig voor”, schrijft de redactie van Boerenbusiness op 21 december 2021. De productie nam ondanks de Green Deal Soja (2016) af van 540 hectare in 2018 naar 80 hectare in 2021. Voor kweekvlees is bij de EU nog geen dossier ter goedkeuring voor toelating op de markt ingediend. De burger lijkt ongevoelig voor alle antivleespropaganda: “Nederlanders blijven ondanks klimaatdoelen veel vlees eten”, meldt Nu.nl op 13 oktober.

Regulering: gmo’s, novel foods en de codex alimentarius

Belangrijker dan wat zich in Nederland afspeelt, zijn de juridische kaders die vanuit de EU en VN worden gesteld, zo erkende ex-minister van LNV Henk Staghouwer in een brief aan de Tweede Kamer. Zoals De Andere Krant op 16 oktober berichtte, stuurt de EU aan op deregulering van “nieuwe genetische technieken”. Dit ‘genetisch editen’ kan deel uitmaken van de productie van kweekvlees, insecten, en microbiële eiwitten (precisiefermentatie). Na deregulering worden er bij het toepassen van deze technieken geen risico-inschattingen gemaakt, worden de producten niet als gmo geëtiketteerd, en zal geen tracering plaatsvinden.

Onder het Europese novel food-beleid zijn inmiddels vier insecten voor menselijke consumptie goedgekeurd. Dat gaan er meer worden. Internationaal wordt de standaard gesteld via de VN-organisatie Codex Alimentarius. Tijdens een Codex-vergadering op 22 juli 2022 presenteerde de Electronic Working Group (EWG), waarin de VS en Nederland samenwerken, een nieuwe voedselcategorie waaronder meer dan 90.000 soorten insecten en spinnen vallen. Onder de categorie vlees werden nieuwe soorten gepresenteerd, waaronder ratten, honden, zwanen en dolfijnen.

https://www.deanderekrant.nl/nieuws/gedragssturing-burger-moet-aan-insecten-en-kweekvlees-2022-10-23