juni 14, 2023
© wavebreakmedia_micro / Freepik
Epidemioloog
professor John P. A. Ioannidis denkt van wel. Tijdens de “pandemie” volgde de
politiek niet de wetenschap, maar werd de wetenschap gebruikt om de politiek te
volgen.
Wordt de menselijke gezondheid nu bedreigd door de wetenschap? Heel goed
mogelijk, volgens vooraanstaand epidemioloog professor John P.A. Ioannidis en
andere onderzoekers in een artikel in het Journal of Evaluation in Clinical
Practice.
Wat echter verrassend is, is dat deze kritische wetenschappers “de
ontwikkeling van vaccins in recordtijd” als een succes zien, evenals “de
ongekende snelheid waarmee de resultaten van enkele grote gerandomiseerde
onderzoeken naar interventies beschikbaar kwamen, die de geclaimde werkzaamheid
solide documenteerden of weerlegden”.
“Het is waarschijnlijk dat de successen van de biomedische wetenschap
tijdens de 2020-2023 pandemiecrisis meer dan tenietgedaan werden door haar
mislukkingen. Deze mislukkingen blijven de eens zo sterke idealen en hoop in de
rol van de wetenschap bij het verbeteren van de samenleving ondermijnen. Dit
artikel analyseert de redenen voor deze mislukkingen en stelt dat het herstel
van dergelijke idealen eerst een systemische hervorming van de wetenschap zelf
vereist.”
Sommige van deze mislukkingen weerspiegelen de inspanningen van
invloedrijke wetenschappers en hun politieke bondgenoten om afwijkende
wetenschappelijke standpunten en bevindingen te demoniseren. Vanaf de eerste
dagen van de pandemie verzekerden vooraanstaande nationale beleidsmakers het
publiek, in het licht van de dringende noodzaak om actie te ondernemen, dat ze
“de wetenschap zouden volgen” bij het nemen van Covid 19 maatregelen – ondanks
zwak, ontbrekend of tegenstrijdig bewijs.
Een nieuwe wetenschappelijke elite van mediagenieke experts op gebieden
zoals virologie en modellering (met of zonder relevante referenties) won aan
zichtbaarheid en invloed in beleidskringen. De bekrompen, reductionistische,
disciplinaire en soms partijdige perspectieven van deze wetenschappers en
“beïnvloeders” hielpen om het Covid 19 beleid te rechtvaardigen, dat
opoffering, ontbering en lijden bracht in alle lagen van de samenleving en
honderden miljoenen levens.
De gevolgen voor onderwijs, gezondheidszorg, kleine bedrijven, het
sociale leven en de democratische politiek zelf waren vaak catastrofaal. De
meest kwetsbare groepen, van fabrieksarbeiders tot schoolkinderen, ouderen en
armen, voelden de gevolgen het sterkst. De radicaal verschillende reacties op
de ziekte van land tot land – van draconische lockdowns over de hele linie tot
relatief toegeeflijke en flexibele pandemieregimes – maakten voor iedereen
duidelijk dat de waarde van wetenschappelijke kennis lag in het ondersteunen
van wat politiek wenselijk en mogelijk was in verschillende contexten. In
plaats van dat het beleid de wetenschap volgde, werd de wetenschap gebruikt om
het beleid te volgen.
De zogenaamd wetenschappelijk onderbouwde antwoorden op Covid-19 waren
op hun beurt weer gebaseerd op diepere tegenstellingen op het raakvlak van
wetenschap en volksgezondheid en versterkten deze. In sommige welvarende landen
met royaal gefinancierde wetenschap, zoals de Verenigde Staten en het Verenigd
Koninkrijk, was de stijging van de levensverwachting al vertraagd of zelfs
omgekeerd vóór Covid-19. Deze trends, die 25 jaar geleden nog ondenkbaar waren,
weerspiegelen en verergeren reeds bestaande en diepgewortelde ongelijkheden op
gezondheidsgebied.
De levensverwachting voor mannen in welvarende buurten in Londen is
bijvoorbeeld 18 jaar hoger dan voor mannen in arme buurten. Dergelijke
ongelijkheden hebben vele oorzaken, maar de politieke economie van de medische
wetenschap is een cruciaal onderdeel van het verhaal. Investeringen in de
gezondheidswetenschap zijn overwegend gericht op reductionistische, moleculair
genetische benaderingen om ziekten te genezen, die wetenschappers prestige en
bedrijven winst opleveren, maar minimale voordelen voor de gezondheid van de
bevolking opleveren en zelfs de ongelijkheden kunnen vergroten.
Medische wetenschap die via marktmechanismen aan de samenleving wordt
aangeboden, drijft de kosten van de gezondheidszorg voortdurend op, wat een
andere oorzaak van ongelijkheid is. Andere spanningen op het raakvlak tussen
wetenschap en gezondheid zijn het misbruik van directe producten van de
wetenschap zelf, zoals opioïden, en iatrogene ziekten (wetenschappelijke term
voor veroorzaakt door medische handelingen). Inderdaad, iatrogene ziekten
kunnen tijdens de lockdown nieuwe, ongekende dimensies hebben aangenomen. Toch
werd het onderzoek naar en de communicatie over deze ziekten tijdens Covid te
vaak gedemoniseerd door beleidsmakers op hoog niveau en hun wetenschappelijke
adviseurs. Dit beperkte op zijn beurt ons vermogen om openlijk te discussiëren
over de balans van de impact van de massale volksgezondheidsinterventies die
aan grote delen van de samenleving werden opgelegd.
Voeg daar nu de onzekere maar aannemelijke mogelijkheid aan toe dat
Covid-19 zelf het product was van de biomedische wetenschap, en een schijnbaar
ongehoord gevolg wordt onontkoombaar: de wetenschap zelf is misschien wel een
bedreiging geworden voor de volksgezondheid als geheel.
Onder deze dubbelzinnige en tegenstrijdige omstandigheden zou het
COVID-19 antwoord kunnen bijdragen aan een groeiend scepticisme bij het publiek
over de autoriteit van deskundigen in openbare aangelegenheden en de rol van de
wetenschap in het verbeteren van de samenleving. Gezien de ongemakkelijke
mogelijkheden en opeenstapelende spanningen die we hebben genoemd, is het
nauwelijks irrationeel dat een steeds groter deel van het ontevreden publiek
zich afvraagt of de waarheid en de weg naar een gezondere wereld ergens anders
moeten liggen dan in prestigieuze tijdschriften en beroemdheden op het raakvlak
wetenschap-beleid-communicatie.
In een tijd waarin het waarheidsmonopolie van de wetenschap nog nooit zo
betwist is geweest , kan de pretentie dat ‘het’ wetenschappelijke bewijs via
politieke processen kan worden ingezet om politieke beslissingen in het
algemeen belang te rechtvaardigen, deze betwisting alleen maar erger maken. Dit
is geen ‘relativistisch’ perspectief, maar een harde les van COVID-19.
Tegenstrijdigheden in de volksgezondheidsonderneming, onzekerheden in onze kennis,
grenzen aan wat de wetenschap kan bereiken en onenigheid over welke acties er
ondernomen moeten worden, zijn reëel en onvermijdelijk. Bij gebrek aan sterk
bewijs en, erger nog, bij remming van inspanningen om beter bewijs te
verkrijgen (met als rechtvaardiging dat “de wetenschap vaststaat” of dat
nauwkeurig maar ongunstig bewijs “de reactie op de volksgezondheid kan
schaden”), gekoppeld aan onwil om duidelijke onzekerheden openlijk te erkennen,
kunnen zelfs niet-wetenschappers duidelijk aanvoelen dat er iets fundamenteel
mis is met zowel de wetenschap als de reactie op de volksgezondheid. Het
publiek reageert door zijn gedrag collectief op deze realiteit.
Meer deskundigen en minder politiek zijn geen oplossing. De
verstrengeling van politiek en wetenschap is in de meeste, zo niet alle, landen
in verschillende mate voorgekomen. Het resulteerde in verschillende extreme
benaderingen van COVID-19, zoals de langdurige nul-CVID-strategie van China,
die uiteindelijk als onhoudbaar moest worden opgegeven. Gebrek aan
transparantie maakt het zelfs moeilijk om de precieze omvang van deze
mislukkingen te doorgronden; in China is er bijvoorbeeld enorme onzekerheid
over het uiteindelijke niveau van COVID-19 en andere sterfgevallen. Bovendien
is het zelfs in meer openlijk democratische staten onduidelijk hoe ver de
negatieve gevolgen van extreme maatregelen in de toekomst kunnen doorwerken op
gebieden zoals onderwijs, geestelijke gezondheid en resultaten van chronische
ziekten.
De ervaring met COVID-19 maakt duidelijk dat de huidige medische
wetenschapsonderneming geen autonoom, zichzelf corrigerend, mondiaal openbaar
goed is, maar een onderdeel en product van mondiale, nationale en regionale
politieke economieën waarbinnen wetenschap en maatschappelijke behoeften slecht
op elkaar afgestemd kunnen zijn. De vercommercialisering van de wetenschap, die
halverwege de jaren negentig werd voorspeld, is een van de grootste bedreigingen
voor de volksgezondheid. De vercommercialisering van de wetenschap, die een
halve eeuw geleden werd voorspeld, heeft een ongekend niveau bereikt.
Systemische problemen binnen deze onderneming op industriële schaal worden
algemeen erkend en omvatten de insulariteit van wetenschapsdisciplines met een
gebrek aan systeemdenken en integratie; de proliferatie van bevooroordeeld,
tegenstrijdig en kwalitatief laagstaand medisch onderzoek dat losstaat van
maatschappelijke behoeften; de grote onderzoeksverspilling in een onderneming
die gedreven wordt door maatstaven van productiviteit in plaats van
verantwoording; en het gebrek aan echt open discussies over hoe de maatschappij
de wetenschap financiert die ze nodig heeft.
Kan de systemische kloof tussen wetenschap, beleid en publiek, die
tijdens COVID-19 zo duidelijk zichtbaar werd, gedicht worden? Om dit doel te
bereiken, zullen democratieën op lange termijn een nieuwe, andere politieke
economie van de wetenschap moeten omarmen, een economie die afstand neemt van
de huidige vercommercialisering van stimulansen en doelstellingen, die de
spanningen tussen marktstimulansen en publieke waarden erkent, en die de
beperkingen van gespecialiseerde expertise aanvaardt – en vooral het gevaar van
nieuwe hordes beïnvloeders die mogelijk worden gemaakt door de nieuwe media- om
de maatschappij door uitdagingen zoals COVID-19 te loodsen.
Een noodzakelijke eerste stap in dit genezingsproces zou zijn dat
wetenschappers en voorstanders van wetenschap erkennen dat we medeplichtig zijn
aan het ontstaan van deze problemen, en dat we daardoor de noodzaak van een
herontwerp van het systeem omarmen. Zonder dergelijke toezeggingen kunnen we
een voortdurende balkanisering van wetenschap, expertise en waarheid verwachten,
en zullen we moeten hopen dat samenlevingen bronnen van cohesie en samenhang
kunnen ontdekken buiten de opdracht van de wetenschap.
Via Transition
News & Onlinelibrary.
Copyright ©
2023 vertaling door Frontnieuws.
https://www.frontnieuws.com/is-wetenschap-een-bedreiging-voor-de-menselijke-gezondheid-geworden/
