De toekomst van de bijsluiter is onzeker, nu de
Europese Commissie overweegt om de papieren lijst met bijwerkingen in de
medicijnendoos te vervangen door een QR-code. “Je sluit zo mensen uit die
digitaal niet mee zijn.”
Laura Massa
15:00 3/04/2025
Na het papieren kassaticket in de supermarkt staat ook de papieren bijsluiter van medicijnen onder druk. Als het van de Europese Commissie afhangt, wordt die vervangen door een QR-code. Het voordeel: je hebt de informatie altijd ter beschikking. Het is ook beter voor het milieu.
Geen goed idee, vinden veertien
organisaties die de belangen van patiënten en apothekers verdedigen. Zij
waarschuwen: “Deze maatregel zal patiënten schaden.” Het gaat om ziekenfondsen,
maar ook de Algemene Pharmaceutische Bond, Unia, Okra en Kom op tegen Kanker.
“Je sluit mensen uit die digitaal niet
mee zijn”, zegt Laura Clays van Testaankoop. “Die groep is groter dan je denkt.
Uit de laatste digitale barometer blijkt dat 16 procent van de Belgen geen
internet gebruikt. Wellicht is dat aantal nog een onderschatting, want die
barometer richtte zich op 16- tot 76-jarigen. En wie neemt er veel medicatie?
Vooral wie ouder is dan 76 jaar. Onze grootouders gaan echt geen QR-code
scannen.”
Clays wijst erop dat ook jongere mensen
in kwetsbare situaties de QR-code als een extra barrière ervaren. “De
bijsluiter is een essentieel document, niet zomaar de handleiding van een
banaal toestel. Het gaat over uw gezondheid.” Volgens Clays zijn veel
mensen gehecht aan een bijsluiter: “Uit ons onderzoek bleek dat 8 op de 10
mensen liever de papieren bijsluiter raadplegen en bijhouden, zelfs als er een
QR-code beschikbaar is.”
Gepersonaliseerde
reclame
Clays wijst ook op de privacy van de
patiënt. “Je vraagt mensen om een QR-code te scannen, maar je weet niet wat er
daarna gebeurt met die gegevens. Dat legt het voorstel van de Commissie niet
vast. Als farmabedrijf kun je zo wel wat gezondheidsgegevens verzamelen van
iemand die bepaalde pillen slikt. Je zou die persoon dan bijvoorbeeld
gepersonaliseerde reclame kunnen sturen. Of als je ziet dat iemand lang blijft
hangen bij een bepaalde bijwerking, zou je die informatie wat kunnen
aanpassen.”
Tot slot legt het verdwijnen van de
bijsluiter ook extra druk op de apothekers, zegt Clays. “Zij zijn helemaal geen
vragende partij, want ze zullen tijd verliezen als ze alle informatie moeten
opschrijven of printen. “Op die manier slaagt de farma er toch weer in om de
verantwoordelijkheid af te schuiven op een andere groep,” zegt Clays. “Al snap
ik dat het qua papier en inkt natuurlijk wel een flinke besparing is voor hen.”
In alle talen
Clays geeft toe dat de digitale
bijsluiter als extraatje ook voordelen kan hebben. “De farmabedrijven kunnen
snel informatie updaten, als er bijvoorbeeld nieuw onderzoek gedaan is. Dat is
voor de patiënt een goede zaak. In tijden van medicijnentekort zou het ook
kunnen helpen om pakweg een medicijn uit Moldavië te importeren. Via de QR-code
zou je dan de bijsluiter in het Nederlands kunnen lezen. In zo’n geval kan het
wel een goede aanvulling zijn.”
Testaankoop en de dertien andere
organisaties richten zich nu tot de regering, in het bijzonder minister van
Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit), om “zich krachtig te verzetten
tegen de maatregel”.
