Jongsten hebben in Glasgow meest te verliezen

Tenzij de klimaattop in Glasgow tot ongeziene extra inspanningen leidt, is de kans verkeken om de opwarming tot 1,5 graden te beperken. 

Gevolg: kinderen die vandaag worden geboren, zullen tijdens hun leven tot 41 keer meer hittegolven meemaken dan in een wereld zonder klimaatopwarming.

DOOR TOBE STEEL, THOMAS SEGERS, RAPHAEL COCKX EN THOMAS ROELENS 

29 OKTOBER 2021

Toen de wereldleiders eind 2015 in Parijs tot hun befaamde akkoord kwamen, schoven ze een opwarming van 1,5 graden Celsius naar voren om de ergste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen. Zes jaar later is er in Glasgow opnieuw een VN-klimaattop en is de Parijsambitie alweer bijna buiten bereik. Sinds de industriële revolutie is de aarde al 1,1 graden opgewarmd. In het huidige tempo zal de resterende buffer binnen acht jaar zijn opgebruikt. Er zal dan zo veel CO₂ in de atmosfeer zitten dat het zelfs mathematisch niet meer mogelijk is de opwarming tot 1,5 graden te beperken. De Amerikaanse klimaatonderhandelaar John Kerry omschreef de top in Schotland dan ook als ‘de laatste beste kans’ om de opwarming tot 1,5 graden te beperken.

Voor de kinderen van vandaag wordt de uitkomst van die zoveelste laatste kans bepalend voor hun verdere leven. Als landen geen bijkomende inspanningen leveren bovenop hun huidige beloften, dan zullen kinderen die nu ter wereld komen tijdens hun leven een verdubbeling tot een verzevenvoudiging meemaken van extreme gebeurtenissen zoals hittegolven en overstromingen. Tot die conclusie kwam een internationale groep onderzoekers onlangs in een studie in het wetenschappelijk tijdschrift Science waarin ze de gevolgen van klimaatverandering voor verschillende generaties in kaart brengen.

Hoeveel vaker zullen hittegolven voorkomen? *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vooral het aantal hittegolven neemt schrikwekkend toe wanneer de aarde verder opwarmt. Een extreme hittegolf, zoals die in een wereld zonder klimaatverandering slechts eens in de honderd jaar voorkwam, kan de komende decennia vaste prik worden. Wie in 1960 geboren werd, zal gemiddeld al vier zo’n uitzonderlijke hittegolven meemaken tijdens zijn leven. Een kind dat vorig jaar ter wereld kwam daarentegen kan tot 32 dergelijke hete episodes meemaken wanneer er geen extra klimaatbeleid komt en de aarde tegen het einde van de eeuw in een van de pessimistischere scenario’s met 3°C opwarmt. Ook de andere klimaatextremen vertonen eenzelfde trend.

Bron: Science, Wim Thiery (VUB) | **Statistisch gezien kan een klimaatextreem ook minder dan eens in een leven voorkomen. Bijvoorbeeld 0,5 mislukte oogsten betekent dat die persoon 1 kans op 2 heeft op zo‘n gebeurtenis mee te maken in zijn leven.

Wat de concrete impact is van een hittegolf bleek recent nog tijdens de zomer van 2020. Acht dagen lang steeg de maximumtemperatuur in ons land toen boven de 30°C. In diezelfde periode stelde het Belgische gezondheidsinstituut Sciensano bijna 1.500 extra overlijdens vast, een derde meer tegenover het historisch gemiddelde. De oversterfte bestond voor meer dan de helft uit ouderen. Onderzoeker Wim Thiery noemde hittegolven eerder al een sterk onderschat probleem. ‘Hittegolven treffen de meest kwetsbare mensen in onze samenleving. Net als bij corona zijn ouderen en zieken het grootste slachtoffer’.

Daarnaast waarschuwt hij ook voor de effecten van extreme hittegolven elders ter wereld. Een combinatie van hoge temperaturen en zeer hoge luchtvochtigheid kan voor onleefbare omstandigheden zorgen omdat het lichaam dan niet meer kan afkoelen. 'Een aantal jaren geleden dachten we nog dat zulke condities in een pessimistisch scenario pas tegen het einde van de eeuw zouden voorkomen. Uit de meest recente studies blijkt echter dat dat een te conservatieve inschatting was. Zelfs bij een opwarming van 1,5 à 2 graden zullen er geregeld plekken op aarde zijn, met name in Zuidoost-Azië, waar de grens van de leefbaarheid wordt overschreden. We hebben het dan over een hitte die voor gezonde mensen na een paar uur dodelijk kan zijn.’

Welke kinderen worden het zwaarst getroffen?

Voor een kind dat pas op de wereld komt kijken, lijkt er weinig hoop dat Glasgow echt voor de kentering zorgt. Maar of het zich voor een leven vol rampspoed moet opmaken, hangt in grote mate ook af van waar het wordt geboren. De studie van Wim Thiery en zijn collega’s toont een groot verschil tussen regio’s.

Bron: Science, Wim Thiery (VUB) | *In vergelijking met de pre-industriële temperatuur tussen 1850 en 1900

In het Midden-Oosten en Noord-Afrika zijn de jongste generaties het meest blootgesteld aan de toenemende klimaatextremen. Iedereen jonger dan 25 jaar stevent er bij de huidige klimaatengagementen af op zeven keer meer blootstelling aan het geheel van klimaatextremen, gaande van rivieroverstromingen en hittegolven tot mislukte oogsten. Voor diezelfde jongeren in Europa gaat het in hun leven om een verdrievoudiging ten opzichte van een wereld zonder klimaatverandering.

Daarbij is er ook een duidelijke link met de wereldwijde inkomensongelijkheid. Jongeren in de armste landen zullen in hun leven ook de grootste toename meemaken van klimaatextremen, terwijl jongeren in de rijkste landen net de minste impact ondervinden.

Dat de 1,5 gradenkans zienderogen wegsmelt, mag ook geen excuus zijn om de hoop op te geven. ‘Er is niet één bepaald kantelpunt waarbij je van de klif valt’, zegt Thiery. ‘Elk tiende van een graad opwarming leidt tot een verhoogde blootstelling van mensenlevens aan klimaatextremen. Als het niet bij 1,5 graden opwarming blijft, dan is 1,6 graden nog altijd beter dan 1,7 graden. Elke extra opwarming leidt ertoe dat de gevolgen van wat mensen in hun leven gaan meemaken toenemen. Elke actie telt dus. Welk traject we verder volgen, zal de toekomst bepalen voor de kinderen van vandaag.’

 

© 2021 Mediafin