Ann en Ludwig leven offgrid: “Maandelijks betalen we 50 euro aan pellets. Dat is onze enige energiefactuur”
Vijfentwintig jaar geleden werden Ann Goethals en Ludwig Van Wonterghem gek verklaard met hun keuze voor vlas, driedubbel glas en pelletverwarming. Vandaag leeft het koppel volledig onafhankelijk van het elektriciteitsnet. “We wilden bewijzen dat het kon.”
In het kort
Ludwig Van Wonterghem (1963) werkte als industrieel ingenieur voor Engel, een Oostenrijkse producent van kunststofspuitgietmachines. In 2003 richtte hij Stroomop op, een specialist in energiezuinig bouwen.
Ann Goethals (ook uit 1963), ergotherapeute van opleiding, was een tijdlang huismoeder. Later nam ze de fotowinkel van haar schoonouders over. In 2006 stapte ze mee in Stroomop.
Ludwig en Ann zijn getrouwd en hebben vier zonen: Karel (1986), Jan (1987), Reiner (1989) en Lucas (1990).
Het huis van Ludwig en Ann in Kuurne heeft een atypische inkom. Waar je een kapstok verwacht, staat een verwarmingsketel, in een etalage bovendien. “We hebben het huis in 1993 gekocht van mijn ouders”, vertelt Ludwig. “Mijn vader was fotograaf. Je staat nu in zijn winkel.” Achter de oude winkel wacht een andere wereld, met een leefruimte vol hout, lemen muren en ramen die uitkijken op de wilde tuin. “Zo was het niet in 1993”, lacht Ludwig. “Waar nu de tuin is, had mijn vader zijn donkere kamer. Hier binnen was het vrij donker, met in het midden een gaskachel. Ik zie onze kinderen er in de winter nog rond zitten in hun pyjama.”
Het huis vroeg om een opfrissing, maar Ann en Ludwig sloegen niet meteen aan het verbouwen. Er was de dagelijkse drukte – Ludwig zat voor zijn job als industrieel ingenieur vaak in het buitenland en Ann combineerde de overname van de fotowinkel met de zorg voor hun vier zonen – en het koppel wilde niet zomaar renoveren. Het moest ecologisch gebeuren, geen evidente keuze in die tijd. “We zijn milieubewuste babyboomers”, lacht Ann. “We gingen op natuurkamp als we jong waren, Ludwig was lid van de werkgroep Natuur & Milieu en we waren geabonneerd op De Koevoet(ecologisch bouwmagazine, stopgezet in 2023, red.).”
Hoe je ecologisch bouwt wanneer nog niemand in Vlaanderen heeft gehoord van driedubbele beglazing? Dan doe je het zelf. Ludwig: “Oostenrijk was het mekka op het vlak van bouwen en isoleren. Ik sprak een aardig mondje Duits en was er vaak voor mijn werk, dus ik heb daar de mosterd gehaald.”
Het koppel liet materialen overkomen, inclusief een voor die tijd innovatieve verwarmingsketel op houtpellets. Samen met een lokale architect besloten ze het plafond te verhogen en kozen ze voor smalle, hoge glaspartijen om het warmteverlies te beperken. Wat ze niet vonden, deden ze zelf. “De vloer moest geïsoleerd worden met 24 centimeter gemalen kurk”, vertelt Ludwig. Die konden ze niet kopen in Vlaanderen, dus zamelden ze zelf wijnkurken in, via een ton aan de school van hun kinderen. “We vinden nog geregeld een zakje met kurken aan onze voordeur (lacht).”
De uitgesponnen verbouwing had ook voordelen, zegt Ann. ‘Tegen dat we effectief begonnen, waren onze zonen jonge tieners. Dat was ideaal. Ze hebben mee plafonds gestoken of isolatie luchtdicht gemaakt.”
Moeilijk gaat ook
Vandaag wonen ze in wat Ludwig een ‘composteerbaar huis’ noemt. “Het is allemaal hout, glas en vlas. Zelfs onze meubelen bevatten geen ijzer.” Hun keuze, en vooral het prijskaartje, kon destijds op weinig begrip rekenen. “Iedereen verklaarde ons gek”, lacht Ann. “Dat ga je er nooit uithalen, klonk het altijd. Maar het ging ons niet om het geld. We wilden vooral bewijzen dat het kon.” Dat hun energiefactuur effectief drastisch daalde, was mooi meegenomen. “We verbruiken 3 kilowattuur elektriciteit per dag, drie keer minder dan de modale Vlaming.”
Het persoonlijke project was ook de start van een nieuw professioneel hoofdstuk. “In 2003 verscheen een artikel in De Koevoet over onze verbouwing”, vertelt Ludwig. “Onderaan hadden ze een zinnetje gepubliceerd: voor meer info, contacteer Ludwig Van Wonterghem, met mijn telefoonnummer erbij. Eén telefoontje heb ik gehad, en ik besloot: ik begin voor mezelf.”
Hij nam ontslag en startte als specialist in energiezuinig bouwen, onder de naam Stroomop. Opnieuw was er onbegrip. “Mijn ouders begrepen niet dat ik zo’n mooie job opgaf. Ze waren zelf zelfstandig geweest. Het gaat moeilijk zijn, zeiden ze.” Ann: “Ze hadden gelijk.” Spaargeld was er niet meer – dat zat in het huis – , de banken wilden niet mee en de gemiddelde Vlaming had nog nooit gehoord van verwarmen met pellets. Maar moeilijk gaat ook. Dan ga je een paar jaar niet op reis en ontdek je dat er zoiets bestaat als tweedehandswinkels voor kleren.”
Een deelname aan Batibouw in 2006 en het winnen van de Milieu Award luidden de ommekeer in. In geen tijd barstte het bedrijf uit zijn voegen. Maar ook dan bleef het hard werken. Ann gaf haar winkel op en stapte mee in Stroomop, Ludwig ging na het avondeten vaak nog terug naar kantoor. Hoe dat allemaal lukte? “Ik ontzorgde hem”, vertelt Ann. “Het huishouden, koken, de kinderen: daar moest Ludwig zich niets van aantrekken. Dat zie je vandaag niet meer.” Ook hun bewuste keuze om in Kuurne te blijven, maakte het leven behapbaar. Boodschappen doen, Ann haar ouders even opzoeken in het woonzorgcentrum, ’s avonds terug naar kantoor: alles was maar een fietsritje verwijderd.
Helemaal offgrid
Ook het activisme bleef overeind. In 2017 breidde Ludwig zijn zonneboiler en pelletketel uit met een extra set zonnepanelen, batterijen en een stirlingmotor. Wanneer het warm is, produceren de zonnepanelen stroom. Is het koud, dan geeft de pelletketel warmte en elektriciteit. Hun huis was zo het eerste dat ‘offgrid’ ging in ons land, en dus volledig zelfvoorzienend is in zijn energiebehoefte. “We betalen 50 euro per maand aan pellets, dat is het”, zegt Ludwig. “Het was vooral een politiek statement. Ik erger me aan het beleid, dat te veel steunt op elektriciteit. Dat is toch niet duurzaam in een land waar je drie eenheden gas nodig hebt om één eenheid elektriciteit te maken?”
Ondertussen is hun woning niet langer het enige offgrid huis in België. Ze moeten niet meer uitleggen wat een pelletketel is en Stroomop groeide van pionier naar gevestigd bedrijf. Voor Ann en Ludwig voelde de tijd rijp om een stap terug te zetten. Afgelopen jaar werd een medewerker de nieuwe ceo, zoon Karel nam de verdeling van de pelletketels over en zonen Lucas en Jan runnen samen Zuderwind – de zijtak van Stroomop gespecialiseerd in ecologische renovatie. Ann: “Afgelopen september zijn Ludwig en ik een maand met de fiets naar Rome gereden. Het was een kantelpunt. We voelden: onze zonen kunnen ons missen en wij hen.”
Het koppel werkt nog steeds bij Stroomop – Ludwig zet mee de koers uit en is klankbord voor de medewerkers, Ann is verantwoordelijk voor personeel – maar niet langer dag en nacht. “Ik ga opnieuw naar de muziekschool”, vertelt Ann. “En woensdag is memedag: dan ben ik er voor onze zes kleinkinderen.” Ook Ludwig vertrekt na het avondeten niet langer naar kantoor. Hij leest, luistert jazz of pikt een lezing mee in het postuniversitair centrum in Kortrijk. “Maar het liefst sleutel ik aan dingen. Bouwen en repareren. Ik heb altijd wel een projectje lopen.”
Het huishouden van Ann en Ludwig
Uit bed
Om 7 uur gaat de wekker. Ann staat als eerste op en maakt ontbijt, Ludwig volgt een half uurtje later. Tijdens het ontbijt leest Ludwig 'De Standaard' en Ann 'De Morgen', ’s avonds wisselen ze. Nadien fietsen ze naar kantoor.
Financieel
Ann en Ludwig verdienen samen netto zo’n 6.300 euro. Ludwig: “Ik verdien 50 procent meer dan onze oudste bediende. Die verhouding is bewust gekozen. Ik vind het niet kunnen dat bedrijfsleiders een veelvoud verdienen van hun medewerkers.’
Hulp
Toen de kinderen jong waren, had het koppel een poetshulp. Vandaag steken ze zelf een handje toe in de gezinnen van hun zonen, die allemaal in Kuurne wonen. “Op woensdag pas ik op de jongste kleinkinderen en haal ik de oudsten af van school”, zegt Ann. Op zondag schuiven alle vier de gezinnen mee aan de ouderlijke tafel.
Grote uitgaven
Ludwig en Ann investeerden in duurzame, kwalitatieve meubels. Ludwig: “Verder geven we niet zoveel geld uit. We gaan niet vaak op restaurant, bijvoorbeeld. “
Vervoer
Ann en Ludwig hebben een wagen, maar gebruiken die zelden. “Onze wagen is tien jaar oud en staat geparkeerd bij het bedrijf.” Boodschappen en woon-werkverkeer doen ze met de fiets. Ann heeft een longtail (elektrische fiets met extra lang bagagerek), zodat ze ook haar kleinkinderen kan vervoeren.
Avond
Na het eten ruimt Ann nog even op, of strijkt ze. Ludwig verdwijnt vaak nog even naar kantoor. Tegen 21 uur landen ze samen in de zetel, met een boek, de krant en muziek. Ann: “Een televisie hebben we niet. Nooit gemist, al kunnen we nooit meepraten met onze medewerkers als het gaat over 'Kamp Waes'. (lacht).”
