juni 30, 2024
© European Union, 2024 / European Commission (Nicolas Fauqué) /
Wikimedia / (CC BY 4.0)
Als er één persoon
is die meer dan wie ook symbool staat voor de onbekwaamheid van de Europese
Commissie, dan is het wel de voorzitter van de Commissie, Ursula von der Leyen
(hierna VDL).
Vragen over VDL’s gebrek aan eerlijkheid doken voor het eerst op in 2015 toen ze werd beschuldigd van plagiaat op haar proefschrift. Ze werd uiteindelijk vrijgesproken van de beschuldigingen, maar zoals de BBC op 9 maart 2016 meldde, gaf de voorzitter van de Hannover Medical School, Christopher Baum, toe dat “het proefschrift van mevrouw von der Leyen plagiaat bevatte,” maar hij voegde eraan toe dat “er geen opzet was om te misleiden.” Haar eerste gelukkige ontsnapping, schrijft George Georgiou.
VDL’s gebrek aan
eerlijkheid ging door toen ze tussen 2013 en 2019 minister van Defensie van
Duitsland was. Tijdens haar ambtstermijn op het ministerie raakte ze verwikkeld
in een schandaal over betalingen van 250 miljoen euro aan consultants in
verband met wapencontracten. De Duitse federale rekenkamer ontdekte dat van de
€250 miljoen die was gedeclareerd voor advieskosten, slechts €5,1 miljoen was
uitgegeven. Bovendien was een van de consultants McKinsey & Company, waar
de zoon van VDL een medewerker van was, wat een mogelijk belangenconflict
opleverde. Ook bleek dat berichten over de contracten waren verwijderd van twee
mobiele telefoons van VDL. Hoewel ze uiteindelijk werd vrijgesproken van
beschuldigingen van corruptie, blijven er tot op de dag van vandaag vragen over
haar eerlijkheid in die periode.
Nadat ze twee
schandalen had overleefd, kon VDL haar geluk niet op toen Macron in juli 2019
samen met Merkel het Spitzenkadidaten-proces omzeilde en haar nomineerde als
opvolger van Jean-Claude Junker als hoofd van de Europese Commissie. Het
Spitzenkadidaten-proces, waarbij de belangrijkste kandidaat naar voren komt en
vervolgens wordt geratificeerd door het Europees Parlement, is op zichzelf al
enigszins geheimzinnig. In VDL’s geval had ze het geluk dat de EU het niet eens
kon worden over een van de twee belangrijkste kandidaten van dat moment, Martin
Weber en Frans Timmermans. Het was dus aan de uitmuntende oplosser Macron en
VDL’s mentor Merkel om tot een akkoord te komen met behulp van dat grote
democratische en transparante instrument dat ‘achterkamertjesdeal’ heet. De
benoeming van VDL werd aanvaard door de Europese Raad en op 16 juli stemde het
Europees Parlement voor haar benoeming. Maar het was een nipte stemming. Van de
in totaal 747 Parlementsleden stemden er slechts 383 voor haar, 327 stemden
tegen, 22 onthielden zich van stemming en één stem was ongeldig. Volgens de
EU-regels moet de voorzitter van de Commissie worden gekozen met meer dan 50%
van de stemmen van de Parlementsleden. Ze kreeg dus slechts 9 stemmen meer dan
de drempel. Vergelijk dit met haar voorganger Juncker, die in 2014 422 stemmen
kreeg.
Na haar benoeming tot voorzitter van
de Europese Commissie raakte VDL opnieuw verwikkeld in een controverse, dit
keer over de aankoop van het Covid-19 vaccin bij Pfizer. Het schandaal, dat in
de media de naam Pfizergate kreeg, had betrekking op de aankoop van 1,8 miljard
doses van het Pfizer-vaccin voor gebruik in de hele EU. Het bleek dat: a) het
aantal doses veel groter was dan nodig, waardoor een aanzienlijk aantal
vernietigd of gedoneerd moest worden; b) de overtollige doses de EU 4 miljard
euro kostten; c) de totale waarde van het contract, dat volgens Politico ongeveer
20 miljard euro bedroeg, opgeblazen was; en d) de meest schadelijke
beschuldiging, het contract voor de vaccins rechtstreeks onderhandeld was
tussen VDL en Albert Bourla, de CEO van Pfizer. De onderhandelingen werden
gevoerd door middel van sms-berichten, die VDL later beweerde te hebben
verwijderd.
The New York Times,
die in eerste instantie het onderzoek naar Pfizergate uitvoerde, spande een
rechtszaak aan tegen de Europese Commissie omdat deze geen toegang gaf tot de
sms-gesprekken tussen VDL en Bourla. In België diende een lobbyist, Frederic
Baldan, een strafklacht in wegens corruptie en het vernietigen van documenten.
De Belgische rechtszaak werd uiteindelijk overgenomen door het Europees
Openbaar Ministerie, dat een strafrechtelijk onderzoek instelde. De uitkomst
van deze juridische procedures/onderzoeken is nog steeds hangende.
Je zou denken dat
de onvoorzichtige VDL een lesje zou hebben geleerd uit al deze misstappen, maar
het lijkt erop dat niets Ursula en een goed schandaal in de weg staat. Dat
brengt ons bij haar laatste onfatsoenlijkheid, vriendjespolitiek. In januari
van dit jaar had VDL collega CDU-politicus Martin Pieper benoemd in een nieuw
gecreëerde en lucratieve functie van speciaal gezant voor het MKB. De benoeming
werd in februari gemeld door La Matinale Europeenne, maar pas in april kreeg de
controverse rond de benoeming ruime aandacht in de Engelstalige media.
De benoeming was om
twee redenen controversieel: 1) het wervingsproces was gebrekkig en 2) de keuze
voor Pieper werd gezien als politiek gemotiveerd. Wat de eerste kwestie
betreft, onthulde een anonieme EU-functionaris dat er twee andere kandidaten
waren, een uit Zweden en een uit Tsjechië, die beter hadden gescoord dan Pieper
in het wervingsproces.
Wat de tweede
kwestie betreft, bestond het sterke vermoeden dat Pieper door VDL was gekozen
om in de gunst te komen bij de CDU en zo hun steun te winnen voor haar
herbenoeming als hoofd van de Europese Commissie. De benoeming leidde tot
heftige reacties van zowel andere leden van de Commissie als van leden van het
Europees Parlement. Vier hoge commissarissen, waaronder Joseph Borrell en de
commissaris voor de interne markt, Thiery Breton, schreven VDL op 27 maart een
brief waarin ze hun bezorgdheid uitten over het gebrek aan transparantie en
onpartijdigheid van de benoeming. Op 11 april stemden de leden van het Europees
Parlement met 382 tegen 144 voor het intrekken van de benoeming van Pieper.
Hoewel de stemming niet bindend was voor de Commissie, werd Pieper’s positie
onhoudbaar en op 16 april nam hij ontslag. In de woorden van Daniel Freund, een
Duits/Groen lid van het Europees Parlement, waarover Euronews berichtte, was
het “triest en beschamend.” Hij voegde eraan toe: “Ik weet niet hoe we dit aan
de kiezers kunnen uitleggen”.
Op het moment van
schrijven meldde Euronews dat er een deal is gesloten voor haar herbenoeming.
Het is niet duidelijk wanneer het Europees Parlement voor het eerst voor haar
zal stemmen, maar dat zal waarschijnlijk later deze week zijn. De exacte datum
is een triviale kwestie. Wat niet triviaal is, is dat VDL’s herbenoeming voor
nog eens 5 jaar, ondanks alle hierboven genoemde misstanden, zou bevestigen wat
velen al enige tijd bepleiten, namelijk dat de EU radicaal hervormd moet
worden. De EU-burgers moeten zien dat de EU-instellingen veel transparanter,
verantwoordelijker en democratischer worden.
Copyright ©
2024 vertaling door Frontnieuws.
