29/10/2024
Dit is waarschijnlijk de beste draad die je hebt gelezen over de belangrijkste beslissingen van de BRICS-bijeenkomst in Kazan. Ze zijn belangrijker dan ik op het eerste gezicht dacht.
Jacques Sapir is een gerenommeerd Frans econoom en een van de leidende westerse experts op het gebied van de Russische economie, schrijft Arnaud Bertrand.
Omdat zijn artikel in het Frans is, is hier de volledige vertaling.
Opgemerkt moet worden dat BRICS (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika), aangevuld met 4 nieuwe landen (Egypte, Ethiopië, Iran, Verenigde Arabische Emiraten), nu meer dan 33% van het wereldwijde BBP vertegenwoordigen, vergeleken met de 29% van de G7.
Drie van deze beslissingen vallen op: de institutionalisering van de categorie “partnerland” binnen de BRICS, de oprichting van het BRICS Clear-systeem om de handel tussen leden en partnerlanden te vergemakkelijken, en de oprichting van de BRICS-(her)verzekeringsmaatschappij.
De gevolgen van deze beslissingen zullen niet alleen van groot belang zijn voor de BRICS-landen en hun partners, maar ook voor de westerse wereld. De beweging richting mondiale ‘ontwestersing’ versnelt.
Een van de meest symbolische beslissingen van de Kazan-top was de institutionalisering van de categorie ‘partnerlanden’ binnen de BRICS. Hierdoor ontstaat een ‘BRICS-zone’ rond de kernleden.
De aanwezigheid van Indonesië, Maleisië, Thailand en Vietnam in deze ‘partner’-categorie impliceert dat de BRICS-landen, die in Azië al domineren door het lidmaatschap van China en India, tot hegemonie in deze regio zouden kunnen uitgroeien.
Het tweede essentiële besluit van de 16e BRICS-top is de oprichting van BRICS Clear, een vereffenings- en clearingsysteem voor zowel intra-BRICS-handel als handel tussen BRICS- en “partner”-landen. Een van de belangrijkste doelstellingen van BRICS Clear is het creëren van een alternatief voor het SWIFT-systeem. Binnen het BRICS Clear-systeem zal het gebruik van nationale valuta’s als instrumenten voor het vereffenen van internationale transacties prioriteit krijgen.
Transacties worden verwerkt via een “stablecoin” beheerd door de New Development Bank. Vestiging is belangrijk omdat de handel multilateraal zal zijn (22 landen: 9 BRICS-leden en 13 partnerlanden).
Het systeem is gebaseerd op de Europese Betalingsunie (1950-1957). Transactieberekeningen en eindafrekening werden destijds in dollars uitgevoerd. Bij BRICS Clear dient een ‘stablecoin’ als rekeneenheid en wordt de eindafrekening gedaan in de lokale valuta.
Handel vereist verzekeringsdiensten (zowel voor het contract zelf als voor transport); deze verzekeringsdiensten omvatten herverzekeringsactiviteiten. Met de BRICS (Re) Insurance Company versterken de BRICS hun onafhankelijkheid van westerse verzekeringsmaatschappijen.
Deze maatregel, het derde belangrijke besluit van de Kazan-top, zal de handel vergemakkelijken binnen de BRICS-landen, maar ook met de “partnerlanden” en, in het algemeen, met elk land dat handel wil drijven met de “BRICS-zone”.
De laatste twee maatregelen (BRICS Clear en de Insurance Company) waartoe op de 16e BRICS-top in Kazan is besloten, zullen onvermijdelijk een aanzienlijke impact hebben op de mondiale handelsstructuur en het internationale gebruik van dollars en euro’s.
De impact op de mondiale handelsstructuur kan in twee categorieën worden verdeeld: De eerste betreft de heroriëntatie van handelsstromen als gevolg van de preferentiële voorwaarden voor handel binnen de BRICS-landen en tussen de BRICS-partners.
Het exportverlies voor de ‘niet-BRICS’ landen en de westerse landen zal 5 tot 7 procent bedragen van het volume van de westerse landen. Dit aantal is niet erg betekenisvol, maar kan sterk variëren, afhankelijk van het land, en kan voor sommige landen destabiliserende gevolgen hebben.
Het tweede, meer directe gevolg is onvermijdelijk een aanzienlijk omzetverlies voor westerse verzekerings- en herverzekeringsmaatschappijen die gespecialiseerd zijn in commerciële verzekeringen.
De monetaire gevolgen van het enorme en relatief snelle de-dollarisatieproces, ook al wordt de term “de-dollarisatie” afgewezen door twee BRICS-landen (India en Brazilië) die desondanks het BRICS Clear-systeem goedkeuren en ondersteunen, zullen aanzienlijk zijn.
De handel binnen de BRICS-landen en met partnerlanden is goed voor 35 tot 40 procent van de wereldhandel. Een deel hiervan wordt al in lokale valuta verhandeld, maar het is zeer onwaarschijnlijk dat dit aandeel meer dan 20 procent van de handel binnen de BRICS en met partnerlanden zal bedragen.
Dit betekent dat 28 tot 32 procent van de wereldhandel die momenteel in dollars en euro’s wordt uitgevoerd, onder BRICS Clear geleidelijk zou kunnen worden omgezet in dollar- en euro-onafhankelijke handel.
Potentieel zou het door BRICS Clear gededollariseerde aandeel de komende vijf jaar tussen de 70 en 80 procent liggen, goed voor tussen de 19,5 en 25,5 procent van de wereldhandel. Mechanisch gezien zou het aandeel van de dollar in de internationale transacties dienovereenkomstig afnemen.
Ervan uitgaande dat de valuta-aandelen van de centrale bankreserves ruwweg het gebruik van die valuta in de handel weerspiegelen, zou het aandeel van de dollar kunnen dalen van 58% van de totale geïdentificeerde reserves naar ongeveer 35-40%.
Het aandeel van de euro zou veel minder worden beïnvloed, aangezien de euro momenteel vooral wordt gebruikt in de intracommunautaire handel en met de directe EU-partners, waar de impact van de handel met de “BRICS-zone” – met uitzondering van Turkije – laag is.
De impact zou echter niet beperkt blijven tot de scherpe daling van de dollar en de opkomst van “andere valuta’s”. De dollarbedragen die door centrale banken worden aangehouden, worden inderdaad aangehouden in de vorm van Amerikaanse staatsobligaties. De verschuiving van 58% naar 34-39% in de reserves van de centrale bank zou een massale verkoop van staatsobligaties impliceren, wat zou leiden tot een ineenstorting van de openbare obligatiemarkt en aanzienlijke moeilijkheden voor het Amerikaanse ministerie van Financiën bij het herfinancieren van de Amerikaanse schuld.
Daarom kan worden aangenomen dat de implementatie van het BRICS-clearingsysteem een significante impact zal hebben op de stabiliteit van het mondiale monetaire systeem en in het bijzonder op het “westelijke” deel van dit mondiale monetaire systeem.”
