Christophe Vermeulen, CEO van Belgapom, de federatie van de aardappelhandel en -verwerking © Hollandse Hoogte / RV / RV
En wordt pakje friet nog duurder?
Aardappelen waren nog nooit zo duur. Sinds mei kwam
er in de winkel voor de al dure groente nog bijna 35 procent bij. De reden?
Onze bewaaraardappelen zijn op, en we zijn nog niet aan de nieuwe patatten.
Letterlijk, maar dus ook figuurlijk. Wat loopt er mis? En vooral: wat betekent
dit in het land van de aardappel, waar de friet koning is? “Vergelijk het met
de nervositeit die soms op de beurs heerst, of op de internationale
energiemarkt.”
Sven Ponsaerts 29-07-23, 06:00 Laatste update: 10:36
Hln.be
Opvallendste stijger in de consumptieprijsindex van juli die Statbel
vrijdag bekendmaakte: de aardappel. Deze maand werd die in de winkel gemiddeld
14,9 procent duurder. Sinds mei betalen we al bijna 35 procent meer voor een
zakje Nicola, Charlotte of Krielaardappelen.
“Er zijn geen aardappelen meer. De bewaarloodsen met de ‘oude’ aardappelen die eind vorig jaar zijn gerooid, zijn leeg”, geeft Christophe Vermeulen van Belgapom als verklaring. “Dat gebeurt elk jaar wel, maar ditmaal zijn ook de nieuwe aardappeltjes die we normaal vanaf half juli oogsten er amper of niet”, aldus de CEO van de federatie van de aardappelhandel en -verwerking in ons land. De reden ligt bij de hele lange natte periode in het voorjaar, legt ook Isabelle Geeraerts van de Boerenbond uit. “In maart kon men niet poten. Dat is pas in april - mei gebeurd, waardoor alles vertraging opliep.”
“Normaal wordt het tekort dat er eigenlijk elk jaar wel is, opgevuld met aanvoer vanuit onder meer Spanje, Israël en Jordanië, maar ook daar kampen ze nu met tekorten.” Het aanbod is momenteel dus zeer beperkt, terwijl de vraag blijft bestaan. En dat zorgt volgens de Boerenbond voor onzekerheid op de markt. “Vergelijk het met de nervositeit die soms op de beurs heerst, of op de internationale energiemarkt.”
De laatste Fontane-bewaaraardappelen gingen daardoor eind juni voor niet
minder dan 600 euro (exclusief btw) per ton naar handelaars en verwerkers. “Dat
is een bedrag dat nooit eerder werd betaald”, weet Vermeulen. De
Belgapomnotering voor de beperkte hoeveelheid frietgeschikte nieuwe aardappelen
die er ondertussen zijn, bedraagt vandaag 500 euro voor duizend kilo. “Erg veel
geld. En de prijs voor soorten in de zakjes in de supermarkt liggen eveneens op
een erg hoog niveau, even duur dus.”
2,20 euro per kilo
Illustratiebeeld. © Getty Images
Zo betaal je voor een kilogram Nicola primeur of nieuwe kookaardappelen
bij Colruyt momenteel 1,60 euro per kilo, ofwel 8 euro voor een zakje van 5 kg.
Bij Delhaize, waar dezelfde aardappelen per 2 kg zijn verpakt, betaal je zelfs
2,20 euro per kilo. Een en ander verklaart meteen het Vlaamse gezegde: “We zijn
nog niet aan de nieuw patatten toe.”
Daarop is het nu dus meer dan ooit wachten. “Eerst dacht men dat die een
maand later zouden komen, maar uiteindelijk zou het toch al voor begin augustus
zijn, binnen enkele dagen dus”, aldus Vermeulen.
Niet uit de puree
Daarmee zijn de sector en wij als consument echter nog niet volledig
‘uit de puree’. Ook de late Belgische aardappelen zullen immers met vertraging
komen. “Die zaten eveneens later in de grond en kunnen pas vanaf oktober worden
gerooid.” Tenzij de vroege aardappelen de prijs kunnen drukken, houdt u dus
best nog even rekening met een hoge prijs, mogelijk nog tot eind oktober.
Het Belgische kwakkelweer dat we momenteel kennen - niet te warm of te koud, niet te droog of te nat - is wel een zegen voor de patattenboeren. Het ziet er volgens Vermeulen voorlopig dan ook goed uit voor die oogst, al blijft het afwachten.
Een goede oogst zou een serieuze meevaller betekenen, want er werden
volgens het Departement Landbouw en Visserij in ons land nooit meer aardappelen
aangeplant als op heden: bijna 57.000 hectare, ofwel 7,5 procent meer dan vorig
jaar. “Toen zorgde de droge zomer voor een tegenvallende oogst, waardoor het
hele seizoen lang erg hoge prijzen werden betaald. Dat heeft heel wat
landbouwers ertoe aangezet dit jaar extra aardappelen te poten. Wordt de late
oogst een voltreffer, dan zal de prijs van oktober tot juni sowieso laag zijn.”
Friet duurder?
Wordt een
kleintje met currysaus, mayonaise en ui duurder? © Getty Images/iStockphoto
Wat betekent dit nu in het land van de aardappel, waar de friet koning
is? Wordt ons pakje smulplezier hierdoor opnieuw duurder? “De duurdere
aardappelen hebben vanzelfsprekend een invloed op de kostprijs voor de
frituur”, zegt Bernard Lefèvre, voorzitter van Navefri, de nationale vereniging
van frituristen. “Anders dan wellicht wordt gedacht, bedraagt wat wij aan onze
aardappelleverancier betalen echter slechts een derde van de totaalkost van een
pakje friet. Puur op basis van de huidige hoge aardappelprijs zou ik daarom
durven zeggen: ‘nee, de friturist zal zijn tarieven niet aanpassen.’”
Feit is natuurlijk dat kostenstijgingen voor frituurolie en energie
eerder al aan de frituurklant werden doorgerekend. “Die kosten zijn nu gelukkig
genormaliseerd, wat deze tijdelijk dure aardappelen grotendeels compenseert.
Vandaar: ik zie niet meteen een prijsstijging in het frietkot.”
Wat de diepvriesfriet uit de supermarkt betreft, zijn lichte
prijsstijgingen niet uitgesloten, weet Vermeulen van Belgapom. Al zijn
verhogingen voor dit product altijd relatief: “Vandaag kost een kilogram
Belgische diepvriesfriet van het huismerk van Delhaize 1,39 euro. Komt daar 10
cent bij, dan is dat in procenten een grote prijsstijging, maar ook dan nog
blijft een zak super goedkoop.
