Het “donkerder worden van onze planeet” heeft een invloed op de
klimaatverandering © Getty Images
Uit satelliet metingen blijkt dat de Aarde de afgelopen 20 jaar steeds minder zonlicht weerkaatst. Het “donkerder worden van onze planeet” leidt tot een extra verstoring van de energiebalans, wat op zijn beurt invloed heeft op de klimaatverandering. De redenen voor de afname in weerkaatsing van het zonlicht zijn divers, al is de afname van lage wolken boven zee waarschijnlijk de voornaamste oorzaak.
Lander Van Tricht 10-10-23, 19:28 Laatste update: 16-10-23,
13:09 HlN.be
Uit satelliet metingen van het Clouds and the Earth’s Radiant Energy
System (CERES) project van NASA blijkt dat de aarde de laatste jaren steeds
minder zonlicht weerkaatst. Een maatstaf hiervoor is het ‘albedo’, dat aangeeft
hoeveel zonlicht wordt teruggekaatst. Gemiddeld gezien weerkaatst de aarde
ongeveer 30 % van de invallende zonnestraling. Dit percentage is nu relatief
met zo’n 2 % gedaald.
De afname in weerkaatsing van zonlicht kan door twee redenen komen:
ofwel door minder invallend zonlicht, ofwel door minder weerkaatsing en dus
meer absorptie van zonlicht. Metingen tonen aan dat de hoeveelheid invallend
zonlicht vrijwel constant is gebleven, wat betekent dat het de weerkaatsing is
die is afgenomen. Maar welke factoren spelen hierbij een rol?
Gemiddeld
albedo van de Aarde van 1998 tot 2017, uitgedrukt in watt per vierkante meter
(W/m2). © Goode
et al. (2021), Geophysical Research Letters
De factoren die een rol spelen bij de afname van het albedo van de aarde
zijn veelzijdig. Een vaak genoemde reden is het smelten van ijs en sneeuw op
aarde. Sneeuw kan tot 90 % van het invallende zonlicht reflecteren. Bij ijs is
dit percentage lager, maar nog steeds hoger dan bijvoorbeeld landoppervlak of
oceaanwater. Door de afnemende hoeveelheid
zee-ijs, terugtrekkende gletsjers en
een kleiner besneeuwd oppervlak, krimpt het gebied met een hoge
reflectiewaarde. Dit leidt tot een afname van het totale albedo van de
oppervlakte van de Aarde.
Echter, het grootste deel van de afname in de reflectie van de Aarde
wordt veroorzaakt door de wolken-feedback. Wolken, vooral lage wolken,
weerkaatsen het grootste deel van invallend zonlicht. Door de opwarming van de
aarde neemt de hoeveelheid wolken, met name de laaghangende wolken boven de
zee, af. Hierdoor wordt er minder zonlicht weerkaatst. Observaties tonen het
grootste effect hiervan over de oostelijke Stille Oceaan.
De verminderde reflectie van de aarde leidt tot een extra opwarming wat
op zijn beurt opnieuw zorgt voor een verminderde reflectie
Tot slot is er ook nog een bijdrage van de aerosolen, deeltjes in de
atmosfeer die zonlicht weerkaatsen. Omdat de atmosfeer schoner is geworden
(door striktere regelgeving en minder vervuiling), neemt de hoeveelheid
aerosolen en dus ook hun reflectie af.
De verminderde reflectie van de aarde leidt tot een extra opwarming.
Momenteel weerkaatst de Aarde ongeveer 0.5 Watt minder per vierkante meter dan
20 jaar geleden. Deze extra energie wordt gebruikt om de atmosfeer verder op te
warmen waardoor de klimaatverandering versterkt. Een vicieuze cirkel dus, of
een positieve feedback, want door de klimaatverandering neemt de reflectie van
de aarde verder af.
