Op 13 januari 2021, kort voor de start van de vaccinatiecampagne, werd een webinar georganiseerd voor zorgprofessionals. Deelnemers mochten voorafgaand aan het webinar vragen indienen en andere vragen upvoten. Het was de bedoeling om vragen met de meeste upvotes te behandelen tijdens het webinar. Je voelt ‘m waarschijnlijk al aankomen: dat gebeurde niet, want ‘desinformatie’.
Uit Wob-documenten die zijn bestudeerd door data-analist Cees van den Bos blijkt dat de onbetwiste winnaar met 62 upvotes de volgende vraag was: ‘Vaccinatie tegen COVID-19 is niet in lijn met de artseneed’.
Bij de vraag stond een uitgebreide toelichting. ‘Net als alle artsen in Nederland heb ik de artseneed afgelegd. Daarin staat onder andere ‘ik erken de grenzen van mijn mogelijkheden’ en ‘ik maak geen misbruik van mijn medische kennis, ook niet onder druk’. We gaan zo meteen mRNA-vaccins toedienen die nog nooit eerder zijn toegediend aan mensen, behalve in recent fase 3-onderzoek. Testfase 4 (monitoren van de bijwerkingen op lange termijn) is vanzelfsprekend nog niet afgerond. Er wordt gesproken over een mogelijke vaccin-geassocieerde versterkte ziekte (VAED) waarbij iemand die ingeënt is en daarna het virus oploopt juist zieker kan worden. Ook wordt er gesproken over mogelijk effect op fertiliteit. In mijn ogen niet te negeren geluiden, in het nieuws gebracht onder andere door een voormalig medewerker van Pfizer. Ik voel mij wel onder druk gezet dit vaccin toe te gaan dienen en kom in hevige gewetensnood. Ik ken de grenzen van mijn mogelijkheden. Ik probeer te werken volgens de evidence based medicine (EBM). De EBM rond deze vaccins is zeer discutabel. Ze zijn gebaseerd op onderzoek beschreven in slechts enkele artikelen, betaald door de farmaceutische industrie en gekeurd door een EMA die ook gefinancierd wordt door de farmaceutische industrie. Ik werk als praktijkhouder in een HOED. De patiënten hebben recht op informed consent, maar horen in het nieuws alleen maar ‘het is een veilig vaccin’. […] Mijn gewetensnood is dat ik niet achter dit vaccin kan staan en het niet toe wil dienen, maar mijn patiënten hebben recht om daarin een eigen keuze te maken. Ook mijn collega’s staan achter dit vaccinatieprogramma. Ik weet niet wat ik moet doen. Ik hoop dat u mijn vraag aan bod laat komen, want ik ben heel serieus en voel mij door de meeste collega’s niet begrepen of gehoord’.
Desinformatie dit, desinformatie dat
Een medewerker van het RIVM reageert al na een half uur op een e-mail die wordt rondgestuurd met de vragen die de meeste upvotes hadden gekregen. “In dat eerste item (artseneed) bespeur ik wel degelijk een kritische houding ten opzichte van vaccineren. Ik weet van een vriendin die huisarts is in Friesland dat er een actieve anti-vaccineren attitude kan zijn bij een aantal huisartsen die dat ook heel actief uitdragen,” schrijft de medewerker die zich ‘niet aan de indruk kan onttrekken’ dat er wellicht sprake is van (bewuste) desinformatie.
Ook een andere RIVM-medewerker vindt het maar niks dat deze vraag zoveel upvotes heeft gekregen. “Ik zie dat de toon erg kritisch is. […] We zien vaak dat ‘antivax’-geluiden online wat dominant overkomen, wat niet per se representatief is voor het sentiment onder de hele doelgroep – als je daar te veel op ingaat, legitimeert dat deze groep enigszins,” aldus de tweede medewerker.
Ook hoogleraar Patrick Bindels van het Erasmus MC mengt zich in de discussie: “Er circuleert heel veel desinformatie, die helaas wel veel gelezen wordt.”
Niet behandeld
Weer iemand anders van het RIVM – volgens Van den Bos gaat het om hoogleraar Cecile van Els, één van de sprekers – stelt dat het ‘altijd oppassen is met het adresseren van desinformatie’. “Idee is om dus vooral in te steken op neutraal uitleggen hoe een mRNA-vaccin werkt, ook in vergelijking met een normale virusinfectie, zonder alle broodjeaapverhalen expliciet te benoemen.”
De vraag werd dan ook niet behandeld tijdens het webinar. Sterker nog: de meeste vragen die artsen hadden ingediend, werden niet behandeld.
Propagandafestijn
Van den Bos schrijft op zijn Substack: “Het webinar blijkt een propagandafestijn voor de injecties. Er wordt niet gesproken over artsen met gewetensbezwaren of over de artseneed. De meest prangende vraag onder artsen blijft onbeantwoord.”
Ironisch genoeg waren het juist de sprekers van het webinar die desinformatie verspreidden. Nog ironischer: een spreker was lid van de Denktank Desinformatie.
Lees hier het hele onderzoek.
Over de auteur: Robin de Boer is economisch geograaf. Volg hem hier op Substack.
